Borsa İstanbul Sürdürebilirlik-25 Endeksinde Yer Alan İşletmelerin Finansal Oranlarının Dupont Analizi İle İncelenmesi

Abstract

Küreselleşme sürecinde, ekonomik ve çevresel koşulların hızla değişmesi işletmeleri belirsizlikle karşı karşıya bırakmaktadır. Bu nedenle, işletmeler başarılı olmak ve sürdürülebilirliklerini sağlamak için rekabet avantajı elde etmek adına politikalar izlemektedirler. Günümüzde, işletmelerin temel amacı olan kâr maksimizasyonu artık yeterli görülmemektedir. Bunun yerine, işletmelerin çevresel, sosyal ve yönetişim kriterlerini göz önünde bulundurarak uzun vadeli değer yaratması gerekmektedir. Bu kapsamda, sürdürülebilir finans, sürdürülebilir kalkınmayı desteklemek için önem taşımaktadır. Türkiye ve dünya genelinde, sürdürülebilir finans kavramları ve uygulama ilkeleri geliştirilmekte ve etkinlikleri artırılmaktadır. Bu doğrultuda, 2022 yılından itibaren Borsa İstanbul Sürdürülebilirlik-25 endeksi oluşturulmuştur. Bu çalışmanın ana amacı, BIST Sürdürülebilirlik-25 Endeksi'nde yer alan şirketlerin finansal performanslarını Dupont tekniğiyle analiz etmektir. Dupont analizi, bilanço ve gelir tablosu gibi temel finansal raporları analiz ederek yatırım getirisini hesaplamaktadır. Bu doğrultuda, BIST Sürdürülebilirlik endeksi kapsamında yer alan 25 işletmenin 2022 ve 2023 mali tabloları kullanılarak Dupont analizi yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, belirli sektörlerde öne çıkan işletmelerin kârlılık açısından lider konumda olduğu ancak varlık yönetimi alanında bazı zorluklarla karşı karşıya olduğu görülmüştür. Özellikle bankacılık sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin net kâr marjı açısından öncü olduğu, holding ve yatırım şirketlerinin ise genel olarak sektör ortalamasının altında kaldığı belirlenmiştir. Benzer şekilde, imalat, taş ve metal sektörlerinde bazı işletmelerin özkaynak kârlılığı açısından sektör ortalamasının üzerinde performans sergilediği ancak diğerlerine göre daha alt sıralarda yer aldığı tespit edilmiştir. Bu doğrultuda, sürdürülebilirliğin sağlanabilmesi için özellikle bankacılık sektöründe risk yönetimi ve dijitalleşmenin artırılması, imalat sektöründe teknolojiye yatırım yapılarak maliyetlerin azaltılması ve diğer sektörlerde sürdürülebilirlik odaklı stratejilere yatırım yapılması gerekmektedir.