Birlikte Yaşama Kültürünün Sosyal Bilgiler Öğretim Programı ve Ders Kitabındaki Durumunun İncelenmesi

Abstract

Günümüzde küreselleşme ile birlikte dünya küçük bir kasaba halini almıştır. Ulaşım imkanlarının artması, göçler, sosyal medya kullanımı ile din, dil, ırk gibi farklılıkları bulunan insanların iletişimi kolaylaşmış ve artmıştır. Bu kolaylıklar beraberinde farklılıklar arasında hızlı bir etkileşim meydana getirmiştir. İlkokullarda okutulan sosyal bilgiler dersi toplumsal yaşamda kişilerde bulunması gereken temel değerlerin yerleştirilmesinde önemli role sahiptir. Bu noktada birlikte yaşama kültürünün kazandırılması hususunda bahsi geçen ders ve bu derse ait öğretim programı ve ders kitapları oldukça önemlidir. Bu çalışmanın amacı; birlikte yaşama kültürünün ilkokul 4. sınıf sosyal bilgiler öğretim programı ve ders kitabındaki durumunu incelemektir. Araştırmada doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın verileri ilgili dersin öğretim programından ve 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Türkiye genelindeki ilkokul 4. sınıfta okutulan Sosyal Bilgiler ders kitabından elde edilmiştir. Öncelikle ilgili derslerin öğretim programlarının içeriği incelenmiş ardından ders kitabı üzerinde içerik analizi yapılmıştır. İlkokul 4. sınıf sosyal bilgiler öğretim programında birlikte yaşama kültürüne doğrudan yer verilmediği tespit edilmiştir. Diğer taraftan birlikte yaşama kültürüne dolaylı ve yeterli diyebileceğimiz şekilde öğretim programında değinildiği görülmüştür. Program derinlemesine incelendiğinde değerlerimiz, değerler eğitimi ve temel beceriler çerçevesinde birlikte yaşama kültürünün temelini oluşturacak öğeler yer almaktadır. İlkokul 4. sınıf sosyal bilgiler ders kitabında birlikte yaşama kültürüne doğrudan yer verildiği tespit edilmiştir. Diğer taftan dolaylı olarak birlikte yaşama kültürünü destekleyici içeriklerin varlığı da söz konusudur. Bu içerikler daha çok değerlerden yola çıkılarak birlikte yaşama kültürünü oluşturacak niteliktedir. İlkokullarda okutulan diğer derslerin öğretim programları ve ders kitapları birlikte yaşama kültürü bağlamında incelenerek durumları tespit edilebilir. Birlikte yaşama kültürünün okul ve sınıf ortamındaki durumunun tespit edilmesi için farklı çalışmalar yapılabilir.