Bi̇ri̇nci̇ Dünya Savaşi’nda Propaganda Amaçli Kullanilan Posterleri̇n Korku Çeki̇ci̇li̇ği̇ Bağlaminda İncelenmesi̇: Büyük Bri̇tanya Örneği̇

Abstract

İnsanların belli bir konu hakkında karar alma sürecini etkileyen korku temelli ikna yöntemi olan korku çekiciliği, propaganda disiplinin önemli bir unsurudur. Özellikle savaş dönemlerinde kitleleri kendi safına çekmek isteyen grupların propaganda amaçlı oluşturdukları posterlerde, korku çekiciliğinin sıklıkla kullandığı gözlemlenmiştir. Propaganda amaçlı posterlerin ilk defa uluslararası düzeyde Birinci Dünya Savaşı'nda yoğun olarak kullanıldığı düşünüldüğünde, bu savaşta korku çekiciliğinin propaganda amaçlı nasıl ve ne yönde kullandığı önemli bir konu haline gelmiştir. Bu çalışmada Birinci Dünya Savaşı'nda propaganda amaçlı kullanılan posterler korku çekiciliği bağlamında incelenmeye çalışmıştır. Çalışma, Birinci Dünya Savaşı'nda ilk profesyonel propaganda ofisi olan Savaş Propaganda Bürosu'nun (diğer adıyla Wellington House) kurulduğu Büyük Britanya İmparatorluğu özelinde gerçekleştirilmiştir. WW1Propaganda sitesi tarafından belirlenen Britanya İmparatorluğu'nun propaganda amaçlı kullanılan posterleri çalışma kapsamında incelenmiştir. Toplam 306 propaganda amaçlı kullanılan poster içerisinden içerik analizi yöntemi kullanılarak 5 korku çekiciliği temalı propaganda amaçlı poster belirlenmiştir. Daha sonra bu posterler Fransız Dil Bilimci Roland Barthes'ın düzanlam (denotation) ve yananlam (connotation) boyutunda göstergebilimsel analize tabi tutularak ele alınmıştır. Elde edilen bulgular çerçevesinde; İngilizlerin Birinci Dünya Savaşı›nda propaganda amaçlı posterlerde korku çekiciliği kavramını yeterli ölçüde kullanmadıkları, kullanılan korku çekiciliği posterlerinde ise Almanların sunum kodları içerisinde "barbar", "işgalci" ve "sömürgeci" metaforlarında yansıtıldığı görülmüştür.

Kült Lider(lik) İmajının Ad Hominem Propagandası ve "Ad Hitlerum"

“…Propaganda kavramı, taze bitkinin filizlerinin yeni bitkiler üretmek amacıyla toprağa yeniden dikilmesi manasındaki Latince "Propagare" sözcüğünden gelmektedir (Dogȃn, 2015;Erkış ve Summak, 2011;Geçikli, 2012;Köseoğlu ve Al, 2013). Propaganda üzerine yapılan araştırmalarda yer verilen tanımlamalar genel olarak, propagandanın bir "ikna etme süreci ve tek yönlü bir iletişim" olduğu ve/ya "düşünceleri, duyguları, davranışları ve/ya tutumları etkilediği / değiştirdiği / biçimlendirdiği / yönlendirdiği" (Akgul, 2017;Bozkanat, 2021;Çakı, 2018;Çakı ve Gülada, 2018;Dogȃn, 2015;Doğan, 2020;Erkış ve Summak, 2011;Geçikli, 2012;Gürgen, 1990;Kağnıcı, 2017;Köseoğlu ve Al, 2013;Yurdakul ve Alperen, 2019) yönündedir. Öte yandan, bir olgu olarak propaganda; "yanlış, eksik, kasti, planlı ve tasarlanmış bir bilgi verme ve bildirim sureci"nin yanı sıra "kitle iletişim araçları yoluyla bir düşünceyi yaymak, bir ideolojik soÿlemin bilinçli olarak toplumsal zihne ekilmesi/aşılanması/inşa edilmesi" (Çakı, 2018;Çetin, 2014;Dogȃn, 2015;Doğan, 2020;Erkış ve Summak, 2011;Geçikli, 2012;Gürgen, 1990;Kağnıcı, 2017;Köseoğlu ve Al, 2013; Uçkaç Altun, 2010) olarak ifade edilmektedir.…”