Bi̇ri̇nci̇ Dünya Savaşi’nda Fransiz Mi̇zah Dergi̇leri̇nde Osmanli-Alman İtti̇faki Karşiti Propaganda

Abstract

Birinci Dünya Savaşı’nda Fransız mizahının iki önemli mizah dergisi Le Cri de Paris ve Le Rire’in kapaklarında doğrudan Osmanlı-Alman İttifakı’na yönelik karikatürler yayımlanarak ittifak karşıtı sert bir propaganda gerçekleştirilmiştir. Bu dönemde her iki derginin de Fransa’nın propaganda aracı olarak hizmet ettiği düşünüldüğünde dergilerin Osmanlı-Alman İttifakı karşıtı karikatürlerinin Fransa’nın Osmanlı-Alman İttifakı’na bakışını yansıtması bakımından önem taşıdığı söylenebilmektedir. Çalışmada Fransız mizah dergilerinin Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı-Alman İttifakı karşıtı propagandasında her iki ülkeyi ne şekilde sunduğunun ve her iki ülkeye karşı hangi mesajlar verdiğinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla çalışmada konuya ilişkin karikatürler, Roman Jakobson’un İletişim İşlevleri ışığında göstergebilim yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Çalışmada Le Cri de Paris’de Almanya’nın çıkarları doğrultusunda Osmanlı İmparatorluğu’nu kullandığına ve ittifaktan Osmanlı İmparatorluğu’nun memnun olmadığına, Le Rire’de ise Osmanlı İmparatorluğu’nun ittifakla birlikte doğrudan Almanya’nın güdümüne girdiğine ve ittifakın Osmanlı İmparatorluğu’nun zararına olduğuna yönelik mesajlar verildiği bulgularına ulaşılmıştır. Bu şekilde çalışmada her iki derginin de ittifak karşıtı propaganda üzerinden ağırlıklı olarak Almanya’yı hedef aldığı sonucuna ulaşılmıştır.