Birikim Rejimleri Perspektifinden ILO’nun İşe Aracılık Faaliyetlerine Yaklaşımında Yaşanan Dönüşüm

Abstract

Düzenleme Okulu kapitalizmi yaygın, yoğun ve esnek birikim rejimi olmak üzere üç dönemde analiz etmektedir. Düzenleme Okulu teorisyenlerine göre kapitalizm, yaşadığı her kriz sonrasında düzenleme tarzını değiştirmek suretiyle yeni bir birikim rejimi inşa etmekte ve günün koşullarına uyum sağlamaktadır. Yaygın birikim rejiminde rekabetçi piyasa anlayışını düzenleme tarzı olarak benimseyen kapitalizm, yoğun birikim rejiminde devletin ekonomik ve toplumsal hayata aktif müdahalelerde bulunduğu bir düzenleme tarzı ile hareket etmiş ve nihayetinde 1980’lı yıllara gelindiğinde düzenleme tarzını değiştirerek piyasa ekonomisinin yeniden canlandıran neo-liberalizm tabanlı bir düzenleme tarzına geçmiştir. Sosyal politika uygulamaları, düzenleme tarzı ile ekonomi-politiğin yoğun etkisi altında olduğundan her bir birikim rejiminde farklı anlayışlarla ele alınmıştır. Yaygın birikim rejiminde kurumsal bir sosyal politika anlayışı söz konusu değilken devletin müdahale alanlarının arttığı ve refah devleti formunu kazandığı yoğun birikim rejiminde kurumsallaşma sürecini tamamlamış ve kapsamını genişletmiş bir sosyal politika anlayışı ortaya çıkmıştır. İşgücü piyasalarında işçilerin korunmasına yönelik politika ve uygulamaların arttığı yoğun birikim rejiminin tasfiyesi sonrasında inşa edilen esnek birikim rejiminde ise sosyal politika anlam ve kapsam bakımından bir daralma eğilimine girmiştir. İşçilere sağlanan koruma mekanizmalarının işlev kayıplarına uğradığı 1980 sonrası dönemde, işe aracılık faaliyetleri de liberalizasyon süreçlerini tecrübe etmiş ve ilgili süreçler sosyal politika aktörleri tarafından desteklenmiştir. Bu çalışmada, birikim rejimleri perspektifinden ILO’nun işe aracılık faaliyetlerine yönelik sosyal politika anlayışındaki dönüşümün analiz edilmesi amaçlanmıştır. Analizde, işe aracılık faaliyetlerine yönelik ILO sözleşmelerinin, düzenlendikleri dönemin birikim rejiminin temel karakteristikleri ve düzenleme tarzı ile paralellik gösterip göstermediği tartışılmıştır.