Bir Enstrüman Olarak Futbol: Kitlelerin Afyonu mu yoksa Toplumsal Hareketlerin Katalizörü mü?

Abstract

Futbol, günümüzde milyarlarca insan tarafından benimsenen, kitleselleşen bir olgudur. Kitleselleşen bu olguyu siyasetten soyutlayamayız. Futbol ve siyaset, doğrudan ya da dolaylı, bir bütünsellik içerisindedir. Futbol egemenler için futbol bir meşruiyet aracı, kitleleri kontrol altında tutan bir afyon iken, yönetilenler için toplumsal muhalefetin örgütlediği bir mecradır. Bu durum futbolun kazanılması gereken mücadele sahalarından biri olarak görülmesine yol açar. Problematiğini bu şekilde belirlediğimiz bu çalışmada, ilk olarak futbolun, kitleleri nasıl kontrol altında tuttuğunu, egemenlerin elinde nasıl bir meşruiyet aracına dönüştüğünü göstermeye çalışacağız. Akabinde, futbolun, protestolardan devrimlere varıncaya değin, muhalif hareketlerin örgütlenmesine nasıl olanak sağladığını açıklamaya çalışacağız. Bu doğrultuda, özellikle, 2013 Gezi Parkı olaylarında önemli bir rol üstlenen Beşiktaş taraftar grubu olan Çarşı’ya ve 2011 Mısır Devrimi’nde önemli bir rol üstlenen Al-Ahlwy taraftar grubuna dikkat çekeceğiz. Bu iki grubu seçmemizin sebebi, taraftar gruplarının merkezi rol aldığı muhalif hareketin bir yerde sadece protesto ile sınırlı kalırken, diğer yerde devrime yol açmasıdır. Gezi’de eylemlerin protestolarla sınırlı kalmasını sağlayan süreç, Mısır’da devrime nasıl yol açtı? Bu soruya cevap arayışı futbol ile siyaset arasındaki ilişki üzerine yeniden düşünmemize olanak sağlayacaktır?