Binalarda Enerji Verimliliğinde Son Gelişmeler: Türkiye Örneği

Abstract

2021 yılındaki ortalama küresel sıcaklık değerinin, sanayi devrimi öncesi döneme göre üst üste yedinci kez (2015–2021) 1 ℃’nin üzerinde seyretmesi, artış miktarının 1.5 ℃’de tutulması gerektiğini nedenleriyle ortaya koyan Paris Anlaşması’nın önemini artırmaktadır. Anlaşma ile belirlenen hedeflere ulaşmaya çalışan Avrupa Birliği’nde, binaların enerji tüketiminin %40'ından, sera gazı emisyonlarının ise %36'sından sorumlu olması, bu alandaki enerji verimliliği çalışmalarının hız kazandırmaktadır. Binaların yaşam döngüsü boyunca neden oldukları karbon emisyonlarını en büyük kısmının %70 ile işletme aşamasında oluşması, enerji verimliliği politikalarına temel teşkil etmektedir. Bu derlemede, küresel enerji tüketimi ve karbon salınımının başlıca sorumlularından olan konut sektöründeki güncel enerji verimliliği çalışmalarıyla ilgili yerli ve yabancı kaynaklar taranarak, ulaşılan olası çözüm önerileri başlıklar altında aktarılmıştır. Araştırmalar sonucunda, bina cephelerinde yapılacak yalıtım çalışması ile ısıtma giderlerinde %12-47, eski tip ampulleri yeni nesil LED ampuller ile yenileyerek aydınlatma kaynaklı elektrik tüketiminde %50-75, fuel oil kullanan verimsiz kazanların modern biyoyakıt kazanlarıyla değiştirilmesiyle de yakıt giderlerinde %20 ile %30 arasında tasarruf sağlanabileceği tespit edilmiştir. Çalışmanın devamında, Türkiye’nin enerji görünümü, yürürlükte olan verimlilik politikaları ile güncel konut istatistikleri derlenerek, binalardaki enerji verimliliğini artırmaya yönelik çalışmalar yürütecek akademi ve özel sektör çalışanlarına katkıda bulunulması amaçlanmıştır. Konut sektörünün önemli bir tüketim kalemini oluşturduğu Türkiye’de, bu alanındaki en kapsamlı yasal düzenleme 2007 yılında yayınlanan 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu'dur. Bir çok araştırmacı, enerji verimliliği uygulamalarında karşılaşılan zorlukların çoğunlukla yönetmelik ve yönergelerin eksikliğinden değil, başta hane halkının yapılacak iyileştirmeler hakkında yeterince bilgilendirilmemesi olmak üzere, çalışmaların uygulanması sırasında yaşanan sıkıntılardan kaynaklandığı sonucuna varmıştır. Yapı stoğunun %62,8’i ilgili yönetmeliklerden öncesine ait olan Türkiye’de, geniş ölçekli bir yenileme hareketi ile yıllık 7 milyar doların üzerinde bir tutarın boşa harcanmasının önüne geçilebileceği tespit edilmiştir.