Bilik iqtisadiyyatının inkişaf mərlələrində innovasiya texnologiyalarının nəzəri-metodoloji aspektləri (Theoretical and Methodological Aspects of Innovative Technologies in the Development of the Knowledge Economy)

Burada dalğa enerjisinin digər enerji mənbələrindən üstünlükləri və dalğa enerjisi qurğularının iş prinsipi haqqında danışılır. Dalğa enerjisi digər enerji mənbələrindən daha çox enerji sıxlığına malikdir və buna görə də dalğa enerjisindən daha çox elektrik enerjisi əldə edə bilir. Yeni dalğa enerjisi bir sıra xüsusiyyətlərinə görə bir çox qurğulardan fərqlənir. Bu dalğa enerjisi çeviricisinin sənaye modeli işlənmişdir. Bu qurğu bir çox üstünlüklərə malikdir. Məsələn , dalğanın hündürlüyündən və istiqamətindən asılı olmaması, istənilən dəniz neft-qaz hidrotexniki qurğularında istifadə edilə bilməsi və s. Bu modelin texnolojik cəhətdən yeniliyi bir çox patentlərin təhlili nəticəsində təsdiq tapmışdır. Bu dalğa enerjisindən elektrik enerjisi alınması üçün çeviricilərin ölkəmizdə tətbiqi daha səmərəli ola bilər. Açar sözlər: dalğa enerjisi çeviricisi, bərpa olunan enerji mənbələri, dalğa turbinləri, dalğa elektrik stansiyaları, enerji istehsalı.

Section: Introductionunclassified

Dəni̇z Dalğasi Enerji̇si̇ni̇n Çevi̇ri̇ci̇si̇ni̇n Sənaye Modeli̇

Hacıyev¹,

Bağırov²

2023

Untitled

2023

Mədən Məlumatlarina Görə Fontan Quyularinda Quyuağzi Məlumatlara Əsasən Quyudibi Məlumatlarinin Təyini

Məmmədov¹,

Dadaşzadə²

2023

Bir çox tədqiqatlar göstərir ki istismar zamanı qaz quyularında lay suyu yaranır. Bu əsasən istismar quyularının sulaşması ilə əlaqədardır. Bəzi hallarda bu qaz quyusuna antiqidrit və ya korroziyaya qarşı mübarizə üçün inqibitordan istifadə etdikdə baş verir. Göstərilən proseslərdə hidrostatik basqı və itkilərə sərf olunan basqı qaz fazasında mayenin yaranması ilə izah olunur. Bunun nəticəsində quyu dibi təzyiqini hesablayarkən müəyyən qədər xəta baş verir. Deməli iki fazalı axına bir fazalı axın kimi baxarkən çix böyük xətaya yol verilir. Hidrodinamik hesabatlar zamanı əsas göstəricilər kimi quyu ağzı parametrlər qəbul olunur. Verilmiş parametrlərin köməyi ilə qaldırıcı boru təzyiqin paylanması və quyudibi təzyiqi təyin olunur. Bildiyimiz kimi çox vaxt maye axını qaldırıcının müəyyən hissəsində tıxac əmələ gətirir. Deyilən fontan quyusunda sürtünməyə sərf olunan itkini artırır. Deyilənləri nəzərə alaraq, qeyd etmək olar ki, iki fazalı sistemlərin hidromexanikasının öyrənilməsi aktual bir məsələ kimi mühəndislər qarşısında dayanır. Alınmış nəticələr mədən şəraitində də aprobasiya oluna bilər. Deyilən məsələ indikator əyrilərində də özünü göstərir. Belə ki, quyu dibində və ya quyu gövdəsində mayenin ( lay suyunun) olması istismar prosesində özünü aktual bir məsələ kimi göstərir. Bu öz növbəsində bir çox çətinliklər yaratmaqla yanaşı, prosesin düzgün getməməsinə səbəb olur. Təzyiqin düzgün ölçülməməsi və ya hesablanmaması lay və ya dinamik təzyiqin olunmasında da özünü göstərir. Bu zaman qeyri-stabil quyu dibi təzyiqinin olması, ümumi prosesin pozulmasına öz növbəsində hasilatın azalmasına səbəb olur. Kiçik hasilatlı quyularda maye stünunun olması daha çətin işləmə texnologiyası yaradır. Deməli quyuda maye stünunun olması həm quyu dibi təzyiqinin dəyişməsinə, həmdə lay təzyiqinin dəyişməsinə səbəb olur. Ona görədə təzyiqin dəyişməsinin əsas səbəbi kimi quyuda mayenin olmasıdır. Açar sözlər: Neft yataqları, fontan istismar quyuları, mədən məlumatları, quyu dibi təzyiqin,lay təzyiqin təyini