Bilgilendirme ve Kaos Arasında: Afet Yönetiminde Medyanın Rolüne Yönelik Bibliyometrik Bir Analiz

Abstract

Bir coğrafyada doğal, yapay veya melez biçimlerde meydana gelen, toplumu maddi ve manevi olarak etkileyen beklenmedik olaylar afet olarak adlandırılmaktadır. Afetlerin çoğunun öncesinden tahmin edilememesi, özellikle afet sonrası müdahale yöntemlerinin geliştirilmesine yönelik çabaların ortaya çıkmasına yol açmıştır. Afet yönetiminde en etkin araçların başında ise medya gelmektedir. Medya araçları afet öncesinde, sırasında veya sonrasında toplumu bilgilendirerek, afetin sonucunda oluşan bilgi ve manevi ihtiyaçları karşılayabilmektedir. Ancak medya bilgilendirme ihtiyacını sağladığı gibi yaptığı yayınlarla veya yanlış bilgilendirmelerle toplumda huzursuzluk ve çatışmaya yol açabilecek sonuçlara da neden olabilmektedir. Bu çalışmada afet yönetimi ve medya konusunda yapılan çalışmaların sonuçlarından yol çıkarak, afet yönetiminde medyaya ilişkin genel bir bakış açısı sunmaktadır. Bu bakımdan çalışmada Web of Science veri tabanında yer alan 547 araştırma makalesi bibliyometrik yöntemle incelenmiştir. Çalışmanın en önemli sonuçları arasında afet yönetimi ve medya konulu çalışmaların “iletişim” alanında oldukça az (n=13) çalışıldığı belirlenmiştir. Diğer taraftan afet yönetimi ve medya alanındaki çalışmaların son dönemlerde “sosyal medyaya” odaklandığı (n=127) belirlenmiştir. Ayrıca araştırmacılar Twitter’ın afet yönetiminde rolüne odaklanırken, YouTube ve Instagram gibi önemli “görsel” ağların bu konuda etkinliği konusuna odaklanılmadığı belirlenmiştir.