Bilgi-İktidar İlişkisi Bağlamında Hayvan Çiftliği ve Bin Dokuz Yüz Seksen Dört Romanları

Abstract

İngiliz yazar George Orwell, kendi sosyo-kültürel gerçekliğinin etkisiyle kurguladığı romanlarında, bilginin egemen güçler tarafından nasıl ve hangi araçlarla üretilerek kullanıldığını işlemekte ve böylece bilgi-iktidar ilişkisini gözler önüne sermektedir. Özellikle, Hayvan Çiftliği ve Bin Dokuz Yüz Seksen Dört adlı romanları, yazarın, hem bilgi-iktidar düzleminde şekillenen kendi sosyo-kültürel birikiminin etkilerini taşımakta hem de bu birikimin daha açık bir şekilde analiz edilmesine olanak sunmaktadır. Bu çalışmada, Michel Foucault’nun bilgi-iktidar üzerine serdettiği görüşlerinden faydalanılarak Orwell’ın ilgili romanlarında iktidarlar tarafından bilginin nasıl üretildiği, hangi yöntemlerin bilgi üretimine ve dolaşımına katkı sağladığı bilgi sosyolojisi perspektifiyle betimsel olarak çözümlenmektedir. Analiz neticesinde, ilgili romanlar kapsamında, bilginin iktidarlar tarafından üretilerek topluma propaganda ile servis edildiği ve bunun; düşman algısı yaratarak korkuyla, gözetim ve denetimle disiplin altına alarak, bilgileri çarpıtma ve geçmişi değiştirme yöntemiyle bir meşrulaştırma gerçekleştirilerek yapıldığı bulgulanmaktadır.