Bi̇çi̇msel Kavram Anali̇zi̇ İle Bi̇lgi̇sayar Ortaminda Gerçekleşti̇ri̇len Anlamsal Çikarimlar Ve Eşleşti̇rmeler

Abstract

Son yıllarda, dilbiliminde özellikle hesaplanabilir dilbilimi çalışmalarında dilin anlamsal çözümlenmesine yönelik olarak bilgisayar ortamında gerçeklik modelleri yaratma yoluna gidilir. Bu gerçeklik modelleri, insan zihni ile dil arasındaki ilişkiyi kurarak kavramların gerçek çıkarımlarının elde edilmesini sağlar. Ayrıca insan emeği ile oluşturulmaları halinde çıkabilecek zorlukları da ortadan kaldırır. Bu da, zihin ile dil arasında kurulacak ilişkinin matematiksel olarak gerçekleştirilmesini gerektirir. Böylece bilgisayar ortamında Biçimsel Kavram Analizi Kuramı çerçevesinde tematik referans parametreleriyle latis modelleri oluşturulabilir. Bu modellerin dil ile bağlantısında ise elektronik ortamda hazırlanan en kapsamlı sözlük olan İngilizce FrameNet sözlüksel kaynağı kullanılır. Bu sözlükte dilsel anlamda eksik sözcük sınıfları ve sınıflar arasında hiyerarşik ilişkiler mevcuttur. Geliştirilen bu referans parametreli latis modelleri ile Türkçe tümceleri oluşturan öğelerin otomatik olarak anlamsal çıkarımları elde edilerek FrameNet'teki doğru sınıflarla eşleştirmesi yapılarak Türkçe eyleme ait sözcüklerin sınıflandırılmaları yapılabilir.