Biberiye [Rosmarinus officinalis L.] Uçucu Yağının Callosobruchus maculatus (F.)’un Yumurta Bırakma Davranışına Etkisi ve Erginlere Karşı Toksisitesi

Abstract

Depolanmış baklagillerde kayıplara yol açan zararlılara karşı mücadelede sentetik organik insektisitlere alternatif kimyasallar belirlemek amacıyla, biberiye (Rosmarinus officinalis L.) uçucu yağı Callosobruchus maculatus (F.) (Coleoptera: Chrysomelidae)’ a karşı laboratuvar koşullarında test edilmiştir. Biberiye uçucu yağının erginlere rezidüyel (kalıntı) etkisi ve dişilerin yumurta bırakmasını engelleme etkisi araştırılmıştır. Ayrıca dişilerin yumurta bırakma tercihine etkisi de Free-choice (serbest-seçenekli) testi ile belirlenmiştir. Toksisite denemesinde uçucu yağ püskürtme şeklinde uygulanmıştır. Tüm denemelerde biberiye uçucu yağının % 0.0125, 0.025, 0.05, 0.1 (w/w) olmak üzere 4 farklı konsantrasyonu kullanmıştır. Toksisite denemesinin sonucunda erginlerde LC50 değeri 24 saat sonunda % 0.368; 48 saat sonunda ise % 0.148 olarak belirlenmiştir. Biberiye uçucu yağının konsantrasyonu arttıkça dişilerin daha az yumurta bıraktığı gözlenmiş ve en yüksek konsantrasyonda yumurta bırakmayı engelleme oranı %19.11 olarak belirlenmiştir. Yumurta bırakma tercihi denemelerinde ise biberiye uçucu yağının en yüksek konsantrasyonunda yumurta sayısı düşükken, en düşük konsantrasyonda daha fazla bulunmuştur. Elde edilen bu veriler, C. maculatus’un mücadelesinde biberiye uçucu yağının kimyasal mücadeleye alternatif olabilecek bileşiklerin geliştirmesinde veri kaynağı oluşturabileceğini göstermiştir.