Bezdzietność Gryfitów jako problem komunikacji kryzysowej

Abstract

Cel i tezy: rekonstrukcja reakcji na zagrożenie wymarcia dynastii Gryfitów przez pryzmat druków funeralnych. Próba uchwycenia sposobów komunikacji i oceny jej skuteczności. Koncepcja i metody badań: analiza kryzysu wizerunkowego dynastii na podstawie kazań i oracji funeralnych oraz literatury dotyczącej komunikacji kryzysowej. Wnioski: zamknięta w 1637 r. historia Księstwa Pomorskiego dowodzi, jak bardzo państwo wczesnonowożytne było zależne od biologii i jak ważnym problemem była płodność dynastów. Brak potomstwa oznaczał wysokie ryzyko wystąpienia kryzysu politycznego, w przypadku Pomorza zakończonego rozbiorem jego terytorium i utratą samodzielnego bytu politycznego (1648). Gryfici oraz ich doradcy prowadzili rzetelną politykę informowania społeczeństwa pomorskiego o zagrożeniu wymarciem rodu. Podejmowali działania mające zminimalizować wywoływane przez ten fakt emocje społeczne, polegające na mobilizowaniu poddanych wokół wartości wspólnych (historia, luteranizm), a także na przypisywaniu im współodpowiedzialności za kryzys bezdzietności książąt poprzez narzucenie interpretacji, że jest ona karą Boga za ich grzechy. Tworzyli komunikaty oparte na stałych schematach, ramach interpretacyjnych (framing), przykładach biblijnych, metaforach, figurach retorycznych. Strategie komunikacyjne służyły ochronie i ratowaniu wizerunku dynastii, a poprzez akcentowanie jej dorobku (prawo, Uniwersytet w Greifswaldzie, szczecińskie Pedagogium, wprowadzenie luteranizmu jako „prawdziwej wiary”, opieka nad Kościołem) – także w oczach przyszłych pokoleń. Wartość poznawcza: artykuł jest próbą spojrzenia na bezdzietność Gryfitów jako na sytuację kryzysową. Przeanalizowano w nim sposoby komunikowania i ratowania wizerunku dynastii.