Between politicisation and ethnicisation of demos: considerations on the national policy on the Balkans

Abstract

Między polityzacją etnosu a etnicyzacją demosu:refleksje o polityce narodowej na Bałkanach Inspiracje i recepcje zachodnioeuropejskieJednym z najważniejszych procesów społecznych w Europie o brzemiennych skutkach politycznych było ukształtowanie się w okresie od XVIII do XX wieku narodów� To właśnie one odróżniły ten kontynent od innych, stanowiły o niezwykłej dynamice Europy oraz były naśladowane dość powszechnie na obszarach pozaeuropejskich� "Ojczyzną" narodów stała się Europa Zachodnia, gdzie wspólnotom polityczno-państwowym została nadana nowa jakość, wygenerowana w wyniku świadomej aktywności władzy zorganizowanej w sposób absolutystyczny i zainspirowanej przez idee oświeceniowe, a także mającej poparcie elity społecznej� O ile w Europie Zachodniej, począwszy od przełomu XVIII i XIX wieku, narodami stały się wspólnoty polityczno-państwowe, a więc ści-śle związane z dziejami własnej organizacji państwowej, o tyle w Europie Środ-kowej w drugiej połowie XIX stulecia procesy narodotwórcze mogły przebiegać według jednego z dwóch wariantów -narody jako podstawowe wielkie zbiorowości społeczne o charakterze polityczno-państwowym lub etniczno-kulturowym� W efekcie bardzo burzliwego procesu historycznego narody środkowoeuro-pejskie (a także wschodnioeuropejskie) powstawały jako "wspólnoty wyobrażone" wokół pochodzenia, kultury i religii, w wyniku oporu wobec państwa zamieszkania z jednoczesnym odwołaniem się do własnego etnosu� W konsekwencji nastę-powała polityzacja etnosu, dokonywana wbrew państwu i przeciwko państwu,