Bernhard: Nestbeschmutzer i przymus powtórzenia przeciwko władzy

Abstract

Celem artykułu jest zmierzenie się z klasycznym enfant terrible austriackiej kultury – Thomasem Bernhardem – z jednoczesną próbą zadania pytania o relacje pomiędzy wymogiem prawdomówności a prawowitym Nestbeschmutzungiem. Bernharda często dezawuowano jako pełnego sarkazmu i złośliwości szaleńca, który z niesprawiedliwego obrażania wspólnoty czerpał przyjemność. Tymczasem, jak staram się pokazać w tekście, demaskacja wspólnotowej przemocy działa u Bernharda na o wiele głębszym poziomie niż prosto pojęta paresia. Proza Bernharda przyjmuje strukturę fugi, w której bohaterowie zmagają się z problemem swojego jednoczesnego upodmiotowienia i uprzedmiotowienia. To właśnie struktura owej fugi pełni funkcje demaskatorskie i parezjastyczne, o wiele istotniejsze niż wmieszane w nią „oszczercze” treści. W ostatecznej instancji jest strategią przeciwstawienia się obezwładniającej władzy i próbą poszukiwania upodmiotowienia poza jej zasięgiem. Bernhard. Nestbeschmutzer and Compulsion of Repetition Against Power The paper addresses the work of an enfant terrible of the post-war Austrian culture, Thomas Bernhard, by posing questions about the relation between veridiction and a proper Nestbeschmuzung. Bernhard was frequently downplayed as a sarcastic and spiteful madman who drew sick pleasure from insulting his community. Nonetheless, as I demonstrate in the paper, the unveiling of systemic violence in Bernhard’s oeuvre reaches much deeper than just paresia. Bernhard’s prose has a structure of the fugue in which protagonists struggle with their own subjectification and objectification. It is precisely this structure of the fugue that possesses unmasking and paresiastic functions that go beyond the role of insults which make up a good part of the content this structure gives a form to. Ultimately, the fugue is a strategy to counter the overwhelming power and seek the subjectification outside of its realm.