Behistun Yazıtı nda Bahsi Geçen Fiziksel Şiddet İçerikli Cezalar

Abstract

Fiziksel şiddet, insanlık tarihinde en sık karşılaştığımız cezalandırma yöntemlerinden biridir. İnsan yaşamının ayrılmaz bir parçası olarak kabul edilen şiddet, doğal olarak insanoğlunun geride bıraktığı sayısız esere de yansımıştır. Antik Çağ’dan günümüze değin birçok uygarlık ya iktidarı ele geçirmek ya da korumak için fiziksel şiddete başvurmuştur. Pers kralî sanat eserleri üzerinde şiddet unsurlarından kaçınılmasına rağmen, Eski Yakın Doğu’dan aşina olduğumuz fiziksel şiddet içerikli cezaların benzerleri Behistun Yazıtı’nda karşımıza çıkar. I. Dareios tarafından yaptırılan Behistun Anıtı üzerindeki üç dilli yazıtta; Pers kralı’nın soy ağacıyla birlikte yaşamı boyunca yapmış olduğu işler ve isyancılara verdiği cezalar anlatılmıştır. İsyancı liderlere uygulanan kafa kesme, kazığa oturtma ve yüzün sakatlanması gibi fiziksel cezalar özellikle dikkat çekmektedir. Dareios, isyanları bastırmak için gereken tüm mesajları Behistun Yazıtı aracılığıyla ilan etmiştir. Başka bir deyişle, Behistun Yazıtı aynı zamanda bir kamu bildirisi olarak planlanmış olmalıdır. Anıtın yapıldığı dönemde çıkan isyanlar göz önüne alındığında, I. Dareios’un şiddet söylemlerindeki temel motivasyonu anlamak mümkündür.