Aşı Öncesi Dönemde Türkiye’de Uygulanan Kısıtlama ve Tedbirlerin Analizi: Yönetsel Performans Analizi

Abstract

COVİD-19 pandemisini kontrol altına almada ülkelerin sağlık altyapıları ve yönetsel becerileri belirleyici olmuştur. Bazı ülkeler pandemiye karşı daha sıkı tedbir ve kısıtlama politikaları tercih ederken bazı ülkeler daha serbest ve gevşek politika tercihlerinde bulunmuşlardır. Aynı zamanda söz konusu kısıtlama ve tedbirleri uygulayan hükümetin kararlılığı ve kısıtlamalara maruz kalan insanların kurallara olan bağlılığı pandemiyle olan mücadele sürecinin başarısında etkili olmuştur. Literatürdeki birçok çalışma pandeminin neden olduğu sosyo-ekonomik sorunlara odaklanmaktadır. Bu çalışmada ise ülkelerin pandemi sürecini yönetebilme başarısı ve kamusal tedbir ve kısıtlamaların yönetsel beceri üzerindeki etkisine odaklanmaktadır. İlk olarak seçilmiş 31 ülkenin sağlık altyapılarına bağlı olarak aşı öncesi dönemde pandemiyi kontrol altına alabilme konusundaki nisbi performansı karşılaştırılmıştır. İkinci aşamada ise Türkiye'de aşı öncesi dönemde uygulanan kısıtlama ve tedbirlerin Türkiye'nin COVİD-19 ile mücadele konusundaki nisbi performansına olan etkisi incelenmiştir. Aşı öncesi dönemi ifade eden 2020 Nisan ilk haftası ile 2021Haziran ikinci haftası tarihleri arasındaki 63 haftalık dönem İki Aşmalı Bootstrap Tahminli Veri Zarflama Analizi kullanılarak incelenmiştir. Analiz sonuçlarına göre, Türkiye’nin vaka-ölüm sayılarını minimize edebilme ve iyileşen hasta sayını maksimize edebilme performansına göre 31 ülke arasında 17. sırada yer aldığı (TE: 0.4081) belirlenmiştir. İkinci aşamada ise Türkiye'de pandemi sürecinde uygulanan kamusal tedbir ve kısıtlamaların ülkenin nisbi performan sıralaması üzerinde anlamlı bir değişime yol açmadığı sonucuna ulaşılmıştır.