Aşağı Kaystros Vadisinde Türkmen Akınlarına Karşı Bir Sığınak: Keçi Kalesi

Abstract

Smyrna ve Sardis'ten Ephesos'a giden yolun birleştiği noktada, Alaman Boğazı'nın ilk girişinde yükselen tepe üzerindedir. Burası son derece stratejik öneme sahip doğal bir geçittir. Tepedeki kalıntılar, Antik Dönem'den beri Ephesos kentine açılan bu stratejik geçit üzerinde başka tahkimatların ve iskan alanlarının sürekliliğini göstermektedir. Tepenin yamaçlarında bir Bizans köyü, Hellenistik döneme ait bir gözetleme kulesi ve sarnıçlar ile kaleye çıkışı sağlayan taş döşeli yol kalıntıları somut verilerdir. Kale, düzensiz dikdörtgen planlı bir iç kale ile bunu batı ve kuzey yönlerden çeviren bir dış surdan meydana gelmektedir. Her ne kadar kullanımına yönelik farklı öneriler olsa da kalenin 12. yüzyıl sonu ie 13. yüzyılda bölgede inşa edilen savunma ağının bir parçası olduğu düşünülmektedir. 2012 yılında Kültür Bakanlığı'nca hazırlanan ve bilimsel danışmanlığını yürüttüğümüz analitik çalışmada, modern teknik ekipmanlarla yapının planı yeniden çizilmiş, ayrıntılı cephe incelemesinde yapı ile ilgili farklı inşa evreleri tespit edilmiştir. Makalemizde, yeni bulgular eşliğinde kalenin inşa evreleri, kullanımı ve tarihçesine yönelik tartışmalar yapılacaktır.

UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi Bağlamında Kuşadası Eleştirisi ve Var Olmamış Bir Ceneviz Kolonisi: Scalanova

“…"Yeni İskele" anlamındaki Scalanova esasen Güvercinada Kalesi'ydi ki karşısına kurulan Kuşadası da sonradan bu ismi almıştı (Özyiğit, 2017: 111-117). Tok (2014) ise etraflıca çalıştığı Güvercinada Kalesi'nin Osmanlı öncesi dönemine dair somut verinin bulunmadığını, 16. yüzyılda Barbaros Hayreddin Paşa tarafından inşa ettirildiğine dair iddianın ise henüz bir dayanağının olmadığını belirtmektedir. Özellikle kulenin hem mimari detaylar hem de duvar işçiliği açısından kent surları ile 17. yüzyıl Öküz Mehmed Paşa Kervansarayı'na büyük benzerlik gösterdiği ifade edilmektedir.…”

“…Tok (2014) ile ayrıcaTok ve Mercangöz (2001) tarafından detaylıca irdelenmiş Kuşadası tahkimatlarına yönelik çarpıcı mimari tespitlerden birisi, kent surları ve 17. yüzyıl Öküz Mehmed Paşa Kervansarayı'nın özgün bir derz uygulaması bakımından benzerliğidir. Derzlerin harçla sıvanıp tuğla parçalarıyla doldurulması yoluyla elde edilen benekli yapıdaki bu karakteristik görünüm, aslında kervansaray ve kent surlarının derzleriyle beraber korunmuş hemen her bölümünde mevcuttur.…”

Holy Honey: Bee and Honey in Byzantine Art with Iconography

“…89 Keçi Kalesi için bk. Tok, 2016, 250. 90 Greenfield, 2000 Patara antik şehirinde bir taş ustası dikkatleri hemen üzerinde toplamayan bir Eros, çekirge ve arı kazımıştır.…”