Ari̇stoteles’e Muhtemel Katkilari Bakimindan Sokrati̇k Epagoge Kullanimlari

Abstract

Bu makalede Sokrates’in epagoge terimini mantıksal açıdan hangi tür akıl yürütme yöntemi olarak kullandığı üzerine gelişen modern tartışmalar ikincil literatür üzerinden karşılaştırmalı olarak incelenecektir. Robinson, Santas ve McPherren gibi bazı isimler Aristoteles’in epagoge (tümevarım) kullanımını da içeren geniş bir yorumun Sokrates’te bulunabileceğini iddia ederler. Bu yönüyle onlar tümevarımın ilk kez Sokrates tarafından ortaya koyulduğu iddiasını savunurlar. Diğer taraftan Guthrie, Vlastos ve Ausland gibi bazıları Sokrates’in epagoge kullanımını Sokratik çürütmelerin bir bileşeni olarak Aristoteles’in kullanımını kapsamayan alternatif yönden değerlendirirler. Filozofun epagoge kullanımını net bir biçimde Aristoteles’in tümevarım anlayışından ayrıştırırlar. İlk gruptakiler Platon diyaloglarını ve çeşitli akıl yürütme formlarını öncelerken, ikinciler Ksenophon gibi Sokrates’in diğer takipçilerinin eserlerindeki ve terimin diğer Sokrates öncesi metinlerdeki kullanımlarını ön plana çıkarmaktadırlar. Çalışmada öncelikle iki grubun analizlerine yer verilecek, sonrasında Sokrates’in epagoge kullanımlarının Aristoteles’e olan muhtemel katkıları Ross, Von Fritz ve Helmig gibi Aristoteles uzmanlarının tespitleriyle tamamlanacaktır.