Anne sağlığının sosyal belirleyicileri üzerine kavramsal bir inceleme

Abstract

Anne sağlığında temel bir gösterge olan anne ölüm oranı özellikle gelişmekte ve az gelişmiş ülkelerde küresel bir sağlık sorunu olmaya devam etmektedir. Bu ülkelerde üreme çağındaki kadınlar genellikle gebelik, doğum ve doğum sonrası dönemde görülen komplikasyonlar nedeniyle yaşamlarını kaybetmektedir. Sağlık hizmetlerinin ötesinde yer alan ve sağlık sonuçlarını etkileyen bir takım sosyal belirleyiciler anne sağlığının iyileştirilmesinde, ölüm oranlarının azaltılmasında, sağlık maliyetlerinin düşürülmesinde, hizmete erişim ve bakım kalitesinin artırılmasında sağlık sistemlerini destekleyici bir rol üstlenmektedir. Literatürde anne sağlığını etkileyen bir dizi yapısal ve ara belirleyiciler açıklanmıştır. Anne sağlığı, içinde yaşanan toplumun ekonomik, politik, sosyal ve kültürel yapı, aile özellikleri ve sağlık hizmetleri gibi bir takım sosyal ve ekonomik faktörden geniş ölçüde etkilenmektedir. Dünya Sağlık Örgütü anne sağlığının sosyal belirleyicilerine dikkat çekerek, annelerin yeterli sağlık hizmetlerine erişimini sınırlayan engellerin belirlenmesi ve sağlık sisteminin tüm seviyelerindeki hakkaniyetsizliklerin ele alınması gerektiğini vurgulamıştır. Ulaşılabilir ve kaliteli sağlık hizmetleri ile birlikte sağlıkta sosyal belirleyicilerin iyileştirilmesine dair politikalar anne sağlığını önemli ölçüde geliştirerek anne ölüm oranlarının azalmasına katkı sağlamaktadır.