Anadolu’da Kalem İşi Süslemeye Bir Örnek: Amasya Taşova Aşağı Baraklı (Özbaraklı) Camii Mihrabı

Abstract

Mihrap; cami, mescit gibi farklı dini mekânlarda namaz sırasında kıbleyi yani Mekke yönünü belirlemek için kullanılan mimari elemandır. Başlangıçta basit, üzerinde süsleme unsuru barındırmayan, gösterişsiz bir nişten ibaret iken çeşitli coğrafyalarda, farklı kültürler tarafından sadece form ve cephe düzenleri değil aynı zamanda süsleme unsurları da geliştirilip, zenginleştirilmiş, sanat eserlerine büyük bir ustalıkla yansıtılmıştır. Her sanatçı kendi kültürüne uygun üslubu oluşturmuştur. Bu üslup farklı bölgelere çalışmaya giden ustalarca gittikleri yerlere taşınmıştır. Anadolu’nun her yerinde bu izleri ve yansımaları görmek mümkündür.
 
 Orta Karadeniz’in en eski yerleşim merkezlerinden biri olan ve Osmanlıların da önemli şehzade sancakları arasında yer alan Amasya farklı dönemlere ait olmak üzere çok sayıda esere sahiptir. Bu eserlerin başında ise camiler gelmektedir. XV. yüzyıldan XX. yüzyıla kadar geniş bir zaman dilimine yayıldığı belirlenen mimari yapılar, Amasya merkez olmak üzere ilçe, köy ve kasabalarında da kendilerini göstermektedir. Sanatkârlar bu eserlerde döneminin zevk ve estetik değerlerine uygun olarak, günümüze birçok miras bırakmışlardır. Bu miraslardan biri de Amasya’nın Taşova ilçesine bağlı Özbaraklı Köyü’nde yer alan Aşağı Baraklı Cami’dir. Bu makalede üzerinde kalemişi tekniğiyle yapılmış zengin motifleriyle diğerlerinden ayrılan Taşova Aşağı Baraklı (Özbaraklı) Cami mihrabı tanıtılıp değerlendirilecektir. Başlangıcından itibaren farklı form ve süslemeleriyle göze çarpan mihraplar zamanla cami ve mescitlerin vazgeçilmez birer unsuru haline gelmiştir. Teknik ve estetik özellikleri ile döneminin sanatını en iyi şekilde yansıtan Aşağı Baraklı Cami mihrabının detaylı bir biçimde ortaya konması, değerlendirilmesi sanat tarihi açısından önem arz etmektedir.