An Econometri̇c Perspecti̇ve on the Relati̇onshi̇p Between Touri̇sm Revenues and Economi̇c Growth vi̇a Ardl Bound Test and Rolli̇ng Ardl Aproaches

Abstract

Bu araştırmada Türkiye'de 1964-2018 yılları arası turizm gelirleri ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki incelenmiştir. Ekonomik büyüme ile turizm gelirleri arasındaki bağlantıyı irdeleyen sayıca birçok araştırma olmasına rağmen, literatürde bu ilişkiyi dönemsel olarak inceleyen çalışmaların sınırlı olduğu görülmektedir. Bu bağlamda, araştırmada turizm gelirleri ve ekonomik büyüme ilişkisinin verilen tarih aralığında Türkiye’de dönemsel olarak değişip değişmediğinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmanın bu yönüyle alanyazına katkı sunacağı düşünülmektedir. Araştırmada yöntem olarak ARDL Sınır Testi ve Zamanla Değişen ARDL testi kullanılmıştır. Araştırmanın ARDL testi sonuçları; turizm gelirleriyle ekonomik büyüme arasında uzun dönemli bir ilişki olduğunu göstermektedir. Bu bağlamda turizm gelirlerinde %1 oranındaki artış, ekonomik büyümede %0.02’lik artış yaratmaktadır. Bu sonuçlar, ilgili alanda yapılan çalışmaların büyük çoğunluğunu oluşturan, turizm gelirlerinin ekonomik büyüme yarattığının savunulduğu “turizme dayalı büyüme hipotezi”ni desteklemektedir. Zamanla Değişen ARDL testine göre 1964-1971 yılları arasında eşbütünleşme ilişkisi varken; 1972-1979 yılları arasında eşbütünleşme ilişkisi yoktur. 1980-2018 yılları arasında ise eşbütünleşme ilişkisi yeniden kurulmuştur. Eşbütünleşmenin sağlanamadığı yıl aralığı için, Türkiye'de ulusal ve uluslararası boyutta yaşanan çeşitli siyasi ve ekonomik krizler ile ilgili dönemlerde izlenen ekonomi ve maliye politikalarının etken olduğu düşünülmektedir.