Altın Madeni Projelerinin Özellikleri Yerel Toplulukların Direniş Düzeyini Nasıl Etkiler? Karşılaştırmalı Bir Araştırma

Abstract

ÖzBu çalışmada, Türkiye'deki altın madeni projelerinin özelliklerinin yerel toplulukların madene karşı direniş düzeyini nasıl etkilediğini araştırmayı amaçlamaktayız. Maden projelerinin nesnel bir şekilde gözlemlenebilir özelliklerinin direniş düzeyini doğrudan etkilediğini iddia eden nesnelci anlayışın egemen olduğu mevcut literatürün aksine, post-yapısalcı bir perspektiften nesnel özelliklerin ancak maden karşıtı ve yanlısı söylemde kurulduğu biçimiyle direnişi etkileyebileceğini iddia etmekteyiz. Bu doğrultuda, Artvin-Cerrattepe, Eşme-Kışladağ, Menderes-Efemçukuru ve İliç-Çöpler projelerinin 1994-2010 yılları arasında sahip oldukları özellikleri, hem maden yanlısı ve karşıtı grupların söylemleriyle hem de direniş düzeyleriyle ilişkilendirerek karşılaştırmaktayız. Bu karşılaştırmalı analiz sonucunda, projelerin özelliklerinden maden şirketinin menşei, üretim sürecinde siyanür kullanımı, madenin şirket için değeri, yerleşim yerlerine mesafesi, topoğrafik konumu, madenden etkilenen yöre halkının gelir düzeyinin, yöre halkının madene karşı direnişini hem protesto söylemi hem de maden yanlısı söylem aracılığıyla etkilediğini gösteriyoruz. Diğer yandan madenin türü, ocak türü ve tenör gibi özelliklerinin direnişle ilişkilerinin olmadığını ortaya koyuyoruz. Çalışmamız, ilgili literatüre bir yandan maden projelerinin özelliklerini direniş düzeyiyle ilişkilendiren yeni bir teorik çerçeve sunarak, diğer yandan maden şirketinin menşei, madenin şirket için değeri ve madenin topoğrafik konumu gibi literatürde değinilmeyen proje özelliklerinin de çatışan söylemlerde yer alarak direniş düzeyini etkilediğini göstererek katkıda bulunmaktadır.