Algengi og áhættuþættir lengdrar dvalar á gjörgæsludeild eftir kransæðahjáveituaðgerð

Abstract

Á Íslandi eru gerðar 100-150 kransaeðahjáveituaðgerðir á ári. Fyrstu nóttina eftir aðgerð hafa allir sjúklingar hingað til dvalist á gjörgaesludeild til eftirlits. Sumir sjúklingar þurfa þó lengri dvöl vegna umfangsmeiri gjörgaeslumeðferðar eftir aðgerðina eða fylgikvilla. Á Landspítala eru tvaer gjörgaesludeildir sem rúma alls 22 sjúklinga, en undanfarin tvö ár hefur ekki verið unnt að nýta nema 12-13 pláss vegna skorts á hjúkrunarfraeðingum. Á sama tíma hefur baeði sjúklingum og legudögum á gjörgaesludeildinni fjölgað, einkum vegna bráðainnlagna, sem getur valdið því að valkvaeðum gjörgaesluinnlögnum er frestað. 1 Árið 2018 var rúmlega þriðjungi allra hjartaaðgerða frestað vegna plássleysis á gjörgaeslu.Tímalengd gjörgaesludvalar eftir kransaeðahjáveitu er mismunandi og fer meðal annars eftir innlagnarástaeðu, gangi skurðaðgerðar og hvort fylgikvillar koma upp eftir aðgerð. Í erlendum greinum hafa eftirtaldir áhaettuþaettir lengdrar gjörgaesludvalar verið nefndir til sögunnar: hár aldur, skert útstreymisbrot (ejection fraction) vinstri slegils og langvinnir lungnasjúkdómar. 2,3 Einnig Algengi og áhaettuþaettir lengdrar dvalar á gjörgaesludeild eftir kransaeðahjáveituaðgerð Á G R I P INNGANGUR Til að hámarka nýtingu gjörgaeslurýma er mikilvaegt að þekkja algengi og áhaettuþaetti lengdrar dvalar á gjörgaesludeild eftir kransaeðahjáveituaðgerð en slík rannsókn hefur ekki verið gerð áður hér á landi. EFNIVIÐUR OG AÐFERÐIR Rannsóknin var afturskyggn og náði til allra sjúklinga sem gengust undir kransaeðahjáveituaðgerð á Landspítala á árunum 2001-2018. Skráðar voru upplýsingar um heilsufar sjúklinganna, aðgerðartengda þaetti og fylgikvilla eftir aðgerðina. Sjúklingar sem lágu á gjörgaeslu í eina nótt voru bornir saman við þá sem lágu þar tvaer naetur eða lengur. Lifun var áaetluð með aðferð Kaplan-Meiers. Forspárþaettir dvalarlengdar á gjörgaeslu voru fundnir með lógistískri aðhvarfsgreiningu og niðurstöðurnar notaðar til að útbúa reiknivél sem áaetlar líkur á lengri gjörgaesludvöl. NIÐURSTÖÐURAf 2177 sjúklingum þurftu 20% gjörgaesludvöl í tvaer naetur eða lengur. Sjúklingar sem lágu tvaer eða fleiri naetur á gjörgaeslu voru oftar konur (23% á móti 16%, p=0,001). Þessir sjúklingar höfðu einnig oftar áhaettuþaetti kransaeðasjúkdóms og fyrri sögu um aðra hjartasjúkdóma eins og hjartabilun, lokusjúkdóma og skert útstreymisbrot vinstri slegils. Auk þess var EuroSCORE II gildi þeirra haerra (4,7 á móti 1,9, p<0,001) og höfðu þeir oftar skerta nýrnastarfsemi fyrir aðgerð (30% á móti 16%, p<0,001) og þurftu frekar á bráðaaðgerð að halda (18% á móti 2%, p<0,001). Sjúklingar sem dvöldu tvaer naetur eða lengur höfðu haerri tíðni skammog langtímafylgikvilla og verri langtímalifun en sjúklingar í viðmiðunarhópi (78% á móti 93% lifun 5 árum frá aðgerð, p<0,0001). Sjálfstaeðir áhaettuþaettir lengri gjörgaesludvalar voru aldur, kyn, EuroSCORE II gildi, fyrri saga um aðra hjartasjúkdóma, skert nýrnastarfsemi og bráðaaðgerð. ÁLYKTANIRFimmti hver sjúklingur þarf gjörgaesludvöl í tvaer eða fleiri naetur eftir kransaeðahjáveitu á Landsp...