Akıllı Şebeke Olgunluk Modelinin Dünya Çapındaki Uyarlamaları ve Türkiye İçin Öneriler

Abstract

Elektriğe olan ihtiyacın sürekli artması ve teknolojinin ilerlemesiyle birlikte ülkeler, elektrik şebekesinde bilgi ve iletişim teknolojisini kullanan, aynı zamanda verimli ve güvenilir bir altyapı sunan akıllı şebekelere yönelmektedir. Ülkeler klasik şebekelerden akıllı şebekelere geçiş sürecinde hedeflerini belirlemek ve hedefleri gerçekleştirme sürecini yönetebilmek için stratejilere ve yol haritalarına ihtiyaç duymaktadır. Bu kapsamda bu ihtiyacı karşılamak, süreçlerin yönetimini kolaylaştırmak ve süreçleri iyileştirmek için alana özgü olgunluk modelleri kullanılmaktadır. Akıllı şebeke alanında ise 2011 yılında Akıllı Şebeke Olgunluk Modeli (Smart Grid Maturity Model -SGMM) yayınlanmıştır. SGMM, akıllı şebekelere geçişte hedeflerin ve bu hedeflere yönelik yol haritalarının oluşturulması, geçiş sürecinin yönetilmesi amacıyla bir kılavuz olarak hazırlanmıştır. Bazı ülkeler akıllı şebekeye geçişte bu modeli referans almaktadır. Ancak, literatürdeki çalışmalar incelendiğinde SGMM'yi doğrudan kullanan çalışmalara rastlanılmadığı, SGMM'nin uyarlanarak veya başka modellerle sentezlenerek kullanıldığı görülmüştür. Bu çalışmada, SGMM'yi uyarlayarak akıllı şebekeye geçiş sürecini planlayan ülke ve bölgeler incelenmekte, modelin yetenek ve karakteristikleri ile SGMM'nin uyarlanmasındaki bazı güçlükler irdelenmektedir. SGMM akıllı şebekelere geçişte yol gösterici olmakla birlikte, yapılan incelemede sadece sertifikalı değerlendiricilerin modeli kullanmak için nitelikli sayılması ve modelin farklı ülkelerin elektrik piyasa yapılarına, sektördeki piyasa oyuncularına göre uyarlanabilir olmaması ve değerlendirmede kullanılan puanlandırma yönteminin açık olmaması başlıca güçlüklerdir. Yapılan çalışmada, Türkiye'nin akıllı şebekelere geçiş için ne aşamada olduğu da incelenmekte, Türkiye açısından modelin kullanımına yönelik güçlü ve zayıf yönler ile kullanımın oluşturacağı fırsatlar ve tehditler değerlendirilmekte, öneriler sunulmaktadır.