Aile-İş Kolaylaştırması, Cinsiyet ve Toplumsal Cinsiyet: Üniversite Çalışanları Örneği

Abstract

İş ve aile ilişkisini inceleyen çalışmalarda bu iki alanın birbirine müdahalesini kabul eden çalışmalar ağırlık taşımasına rağmen, iş ve ailenin birbirine olumlu etkilerinin incelendiği çalışmalar da literatürde yer edinmeyi başarmıştır. Bu çalışma, çalışan ebeveynlerin, çocukların bakımı ve çocuklarla ilgili konular ile ev içi faaliyetlerde sorumluluk alma durumlarının aile-iş kolaylaştırması üzerindeki etkisinin cinsiyet ve toplumsal cinsiyet bağlamında incelenmesi amacını taşımaktadır. Ankara'da iki büyük devlet üniversitesinde çalışan, evli ve çocuk sahibi olan personel (n=447) ile yürütülen çalışmada tüm değişkenler açısından kadınların aile-iş kolaylaştırmasını erkeklerden daha fazla yaşadıklarını göstermiştir. Çalışmanın sonuçlarına göre kadınların aile-iş kolaylaştırması ile zaman esaslı ve psikolojik esaslı aile-iş kolaylaştırması, erkeklerden daha yüksektir. Bireylerin çocuk bakımı ve çocuklarla ilgili konularda ve ev içi faaliyetlerde sorumluluk alma durumu ile aile-iş kolaylaştırması arasındaki ilişki cinsiyete göre farklılaşmaktadır. Çocuk bakımı ve çocuklarla ilgili konularda büyük ölçüde eşinin sorumlu olduğunu belirten kadınların zaman esaslı aile-iş kolaylaştırması ile eşiyle hemen hemen eşit olarak sorumlu olduğunu belirten kadınların psikolojik esaslı aile-iş kolaylaştırması, erkeklerden daha yüksektir. Ev içi faaliyetlerden büyük ölçüde yardımcının sorumlu olduğunu belirten kadınların aile-iş kolaylaştırması ile psikolojik esaslı aile-iş kolaylaştırması, erkeklere göre daha yüksek bulunmuştur. Elde edilen bulgular cinsiyet, toplumsal cinsiyet ve sınırlı literatür çerçevesinde tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.