Ağır Metallerin Tarla Şartlarında Buğday (Triticum Aestivum L.) Verimine Toksik Etkisinin Belirlenmesi

Abstract

Çalışma tarla koşullarında potansiyel toksik ağır metallerden krom (Cr), kadmiyum (Cd) ve kobaltın (Co) buğday (Triticum aestivum L.) verimine etkilerinin saptanması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Buğday bitkisinde toksik kritik derişimin belirlenmesi, ağır metal uygulamalarının toprakta DTPA ile ekstrakte olan metal miktarı ile toplam metal miktarı arasındaki ilişkinin incelenmesi ve bitkide ağır metal düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi planlanmıştır. Deneme münavebe sisteminde tesadüf blokları deneme desenine göre, çakılı 3 tekrarlamalı ve 3 element için ayrı ayrı kurulmuştur. Denemenin ilk yılında deneme alanına Cr (0, 3, 6, 9 kg da-1), Co (0, 20, 40, 60 kg da-1) ve Cd (0, 5, 10, 15 kg da-1) bir kez uygulanmıştır. Uygulanan ağır metallerden Cr denemenin birinci ve ikinci buğday ekim yıllarında toksik etkide bulunarak, buğday verimini önemli ölçüde azaltırken, denemenin son yılında toksik etki göstermemiştir. Bununla yanında Cd ve Co uygulamaları deneme süresince buğday veriminde toksiklik açısından farklılık yaratacak düzeyde etkili olmamıştır. Çalışma sonuçları potansiyel toksik elementlerin toksik etkilerinde element farklarının, kirlilik yoğunluğunun ve bitki yetiştirme süresinin etkili olduğunu göstermektedir. Kirliliğin boyutları dikkate alınmak koşulu ile kirlenmiş alanlarda verim kaybının detaylandırılması ve ekonomik üretimin gerçekleştirilip gerçekleştirilemeyeceğinin takip edilmesi gerekmektedir.

Molibden ve Arseniğin Tarla Koşullarında Buğday Bitkisinin Verimine ve Toksikliğine Etkilerinin Belirlenmesi

“…Ağır metaller atomik kütleleri 20'nin üzerinde, özgül ağırlığı 5 g cm -3 ve üzeri olan metallerdir. Yüksek konsantrasyonları toksik olmakla birlikte düşük konsantrasyonlarda da bitkiler ve hayvanlar için toksik olabilmektedirler (Rascio ve Navari-Izzo, 2011;Yurdakul, 2017a;Yurdakul, 2017b;Njoh, 2019;Sadeghi vd., 2020). Bununla birlikte bazı ağır metallerin (Fe, Cu, Zn, Mo ve Ni) çok düşük konsantrasyonları bitkiler için gereklidirler.…”