Adaptacja polskiej wersji kwestionariusza Skala Praktyki Familiocentrycznej do badania jakości relacji pomiędzy profesjonalistami a rodzinami korzystającymi ze wsparcia instytucjonalnego

Abstract

JAROSŁAW PRZEPERSKI, MAŁGORZATA GRZĄDZIELEWSKA 84 telność kwestionariusza, co oznacza, że skala ta może być stosowana do określenia jakości relacji pomiędzy pracownikami instytucji pomocowych a rodzinami. Słowa kluczowe: familiocentryzm; rodzina; współpraca; praca socjalna z rodziną; Skala Praktyki Familiocentrycznej WPROWADZENIE System wspierania rodziny, szczególnie w kontekście pracy socjalnej, znajduje się w procesie kształtowania i przemian. Jednym z najważniejszych haseł, które pojawiają się w tym kontekście, jest profesjonalizacja systemu pomocowego (Kantowicz, 2010;Kanios, Herman, 2017). Obejmuje ona wiele różnych wymiarów, np. kształcenie pracowników, wyposażenie w nowoczesne narzędzia pracy czy nową kulturę organizacyjną instytucji. Jednym z ważniejszych obszarów, który pozwala na pomiar zmiany (także w zakresie profesjonalizacji), jest jego ewaluacja. Takie podejście wpisuje się w koncepcję rozwiązań opartych na wiedzy i dowodach naukowych (Przeperski, 2019), które są tworzone w oparciu o rygorystyczne badania (Nutley, Homel, 2006). W badaniach ewaluacyjnych istotne jest również uchwycenie perspektywy klientów -odbiorców usług oferowanych przez instytucje wsparcia i pomocy. Ewaluacja powinna więc łączyć rygoryzm badań naukowych oraz perspektywę użytkowników systemu, uwzględniającą ich preferencje i sugestie dotyczące udziału w dostarczanych usługach (Szarfenberg, 2011).Obecnie wiele reform czy rozwiązań jest bardziej nastawionych na rozwój samych instytucji bądź też systemu, natomiast zapomina się o tym, że pełnią one jedynie funkcję służebną wobec osób, rodzin i społeczeństwa. Takie podejście ma odzwierciedlenie w prowadzonych działaniach ewaluacyjnych. Często badania koncentrują się na instytucjach i ich pracownikach, rzadko zaś obejmują grupę badawczą, którą stanowią klienci systemu. Można wyróżnić kilka powodów takiego stanu rzeczy. Pierwszym są trudności organizacyjno-finansowe -dużo łatwiej jest przeprowadzić badanie instytucji, dostęp do respondentów jest znacząco łatwiejszy, a grupa badawcza -zdefiniowana. Badając rodziny klientów pomocy, trzeba zmierzyć się z wyzwaniem dotyczącym ich identyfikacji, dotarcia do nich i uzyskania stosownej zgody. W niektórych typach badań trudno także włączać przedstawicieli instytucji pomocowych, jeżeli badacze chcieliby uniknąć efektów zniekształcających odpowiedzi respondentów. Drugim problemem, jaki pojawia się w tym obszarze, jest brak gotowych, wystandaryzowanych narzędzi badawczych. W krajach Europy Zachodniej i USA, gdzie ewaluacja jest istotnym elementem zarządzania środkami publicznymi, powstało wiele narzędzi pozwalających na ocenę wdrażanych rozwiązań i programów. Jednym z nich jest Skala Praktyki Familiocentrycznej (Dunst, Trivette, Hamby, 2006). Celem niniejszego artykułu jest adaptacja kulturowa polskiej wersji kwestionariusza Skali Praktyki Familiocentrycznej oraz walidacja jej własności psychometrycznych.