Ad utilitatem et conservationem ipsius status et decorem. De statuten van het Gentse Sint-Veerlekapittel (1225-1788)

Abstract

In deze bijdrage worden de statuten van het Gentse Sint-Veerlekapittel onder de loep genomen. Ondanks de eerder geringe rol die de instelling speelde in het Vlaamse kapittellandschap, bleef een zeer interessant dossier met betrekking tot de interne regelgeving ervan bewaard. Vijf opeenvolgende statutenversies, van 1225 tot 1788, bieden immers een unieke inkijk in de organisatie en werking van de instelling, vanaf de middeleeuwen tot het einde van het ancien régime. Ze vormen enerzijds het spiegelbeeld van de evoluties en aanpassingen die het kapittel onderging, in een poging zich aan steeds wijzigende contexten aan te passen en crisissen het hoofd te bieden. Anderzijds is elk van de bewaarde redacties sterk verankerd in de aloude traditie van de Institutio canonicorum, de regel van Aken uit de negende eeuw die het kapittelwezen definieerde en eeuwen later nog steeds bepalend was voor het uitzicht ervan. De statuten van Sint-Veerle in Gent geven daarmee duidelijk blijk van een grote bekommernis om de traditie en de uitstraling van het kapittel te vrijwaren, en de maatregelen die – vaak door omstandigheden opgelegd – dit doel moesten helpen realiseren.