Wiek uwêglenia utworów górnokarboñskich w Górnooel¹skim Zag³êbiu Wêglowym w oewietle datowañ apatytów za pomoc¹ metody trakowej i helowej WprowadzenieWiek ró¿norodnych procesów diagenetycznych (w tym uwêglenia) oprócz wartooeci czysto poznawczej ma bardzo wa¿ne znaczenie praktyczne, poniewa¿ jednym z szeroko rozumianych efektów, postdepozycyjnych procesów diagenetycznych-katagenetycznych utworów karboñskich Górnooel¹skiego Zag³êbia Wêglowego (GZW) s¹ z³o¿a wêgla kamiennego i gazu ziemnego (metanu) (Kotas i in. 1983; Kotas red. 1994;Kêdzior 2008;2009;), a byae mo¿e równie¿ cynku i o³owiu w obrze¿eniu GZW (Wodzicki 1987). Szczególnie wiek generowania metanu stanowi bardzo istotn¹ przes³ankê poszukiwawcz¹. Zasoby metanu w utworach karboñskich GZW s¹ ró¿nie szacowane, od 350 miliardów m 3 (Kotas red. 1994) do 1300 miliardów m 3 (Pilcher i in. 1991). Temperatura, obok sk³adu i ilooeci materii organicznej, jest jednym z podstawowych czynników determinuj¹cych procesy uwêglenia i generowanie metanu. Zatem pe³niejsze wyjaoenienie ewolucji paleogeotermicznej GZW -w tym wieku uwêglenia -jest niezbêdne dla prawid³owej oceny potencja³u gazowego tego basenu.Najwiêksz¹ czêoeae zasobów GZW tworz¹ wêgle energetyczne (typy 31 i 32), znacznie mniej jest wêgli koksowych (typy 34, 35 i 36). Znane s¹ tak¿e wêgle chude (typ 38), wêgle antracytowe (typ 41) i antracyty (typ 42). Wêgle wy¿szych typów technologicznych wy-