Absolute monarchy and the development of Bangkok's urban spaces

Saranrom Garden: From Siamese Royal Garden to Thailand's Public Park

“…The refashioning of their self-image gave rise to the creation of a new self-identity through a process of cultural appropriation, assimilation, diffusion, and displacement. In cooperation with modernization and Westernization, King Rama V fostered Siam's reputation as a civilized country via the importation, promotion, popularization, and conspicuous consumption of Western material culture, namely art, architecture, urban design, costume, customs, and education (see, for example, Wyatt, 1994;Peleggi, 2002;Wong, 2006;Navapan, 2013;Noobanjong, 2013). These activities brought to the kingdom a number of Western artists, architects and engineers, who introduced new techniques and expanded the palette of expression as seen from the creation of Saranrom Garden.…”

The Routledge handbook of planning history

“…Subsequently, students of architecture and urbanism in Southeast Asia have started to interrogate urban spaces during the era of Western colonialism as the site for the formation of power and identity of the local ruling elites. A recent study on politics of architecture and urban design in Thailand indicates the continuity of such scholarship: Nattika Navapan (2013) shows that King Rama V (1868-1910) toured colonial Singapore, Batavia, and Indian cities, to observe how colonizers of his neighboring territories planned their colonial cities. The king also sought inspiration in Europe on how to use urban design to beautify Bangkok and represent the power of his monarchy.…”

เรื่องผีของเหม เวชกร : ประวัติศาสตร์สังคมและวัฒนธรรมไทย (พ.ศ. 2475-2513)

“…งานศึ กษาชิ ้ นนี ้ ใช< การวิ จั ยเอกสาร (documentary research) เปh นหลั ก หลั กฐานหลั กที ่ ใช< คื อเรื ่ องสั ้ นแนว ผี ของเหม เวชกร เพื ่ อศึ กษาความกลั ว ความขั ดแย< ง และความตึ งเครี ยดในสั งคมไทยระหว@ างปy 2475-2513 และเพื ่ อศึ กษาความคิ ดของเหมในฐานะปI จเจกชนคนหนึ ่ งด< วย ในขณะที ่ ใช< หลั กฐานประเภทอื ่ น ๆ อาทิ วรรณกรรมร@ วมสมั ย บั นทึ กความทรงจำ สื ่ อสิ ่ งพิ มพq เอกสารราชการ ฯลฯ ที ่ รายล< อมตั วบทเรื ่ องผี ของเหมเพื ่ อแสดงให< เห็ นภาพของสั งคมในวงกว< างและการแบ@ งปI นประสบการณq /ความรู < สึ กนึ กคิ ดระหว@ าง โลกในวรรณกรรมเรื ่ องผี กั บโลกแห@ งความเปh นจริ ง ดั งนั ้ น เรื ่ องผี ของเหมจึ งเปh นแกนกลางในการศึ กษาของ งานชิ ้ นนี ้ ในขณะที ่ หลั กฐานประเภทอื ่ น ๆ ที ่ ผลิ ตขึ ้ นร@ วมสมั ยกั นถู กนำมาใช< เพื ่ อสร< างบริ บทให< กั บเรื ่ องผี ของเหม โดยที ่ ตั วบทและบริ บทต@ างมี ทั ้ งที ่ สอดคล< องต< องกั นและขั ดแย< งกั นซึ ่ งทำให< เห็ นความไม@ เปh นเนื ้ อ เดี ยวกั น (heterogeneity) ของยุ คสมั ยเปลี ่ ยนผ@ านในสั งคมไทย ลั กษณะของหลั กฐานหรื อเรื ่ องผี ของเหมสามารถอธิ บายได< ผ@ านวิ ธี การที ่ เหมใช< เขี ยนเรื ่ องผี และ ด< วยวิ ธี การเขี ยนของเหมนี ่ เองที ่ ทำให< เรื ่ องผี ของเหมสามารถนำมาศึ กษาสั งคมและวั ฒนธรรมไทยในช@ วง ปลายทศวรรษ 2470 ถึ งต< นทศวรรษ 2510 ได< เหมมองว@ าการเขี ยนเรื ่ องผี เปh นอี กแนวหนึ ่ งในการประพั นธq ท@ ามกลางงานประพั นธq หลากหลายแนว 107 มี หลั กฐานแสดงให< เห็ นว@ าเหมเขี ยนเรื ่ องผี ด< วยลายมื อลงบน กระดาษก@ อนนำมาจั ดพิ มพq 108 (ภาพ 1.2) ใหญ@ นภายน (สมาน นภายน) ศิ ษยq คนหนึ ่ งของเหมเล@ าถึ ง วิ ธี การเขี ยนเรื ่ องผี ของเหมจากคำบอกเล@ าของศิ ษยq รุ @ นพี ่ คนหนึ ่ งว@ า ก@ อนที ่ เหมจะเขี ยนเรื ่ องผี เหมมั กหา ข< อมู ลด< วยการ "ลงพื ้ นที ่ " ในครั ้ งหนึ ่ งเหมชวนศิ ษยq รุ @ นพี ่ คนดั งกล@ าวไปหา "ข< อมู ล" แถววั ดมั กกะสั นเพื ่ อ นำมาเขี ยนเรื ่ องผี เนื ่ องจากเดิ มที บริ เวณวั ดมั กกะสั นเปh นที ่ ประหารนั กโทษ "... เขาลื อกั นว@ า ผี ดุ มาก" 109 และหากมี เวลาว@ าง เหมก็ มั กออกไปเที ่ ยวตามชนบทแถบชานเมื องเพื ่ อหาข< อมู ลมาทำงาน ซึ ่ งไม@ เฉพาะงาน ด< านการเขี ยนเรื ่ องผี เท@ านั ้ น แต@ รวมไปถึ งการแต@ งเพลงและงานหลั กของเหมอย@ างการวาดภาพด< วย 110 การ "ลงพื ้ นที ่ " ของเหมยั งเปh นผลพลอยได< มาจากประสบการณq ส@ วนตั วของเหมในช@ วงวั ยเด็ กและวั ยรุ @ นที ่ ได< ใช< ชี วิ ตทั ้ งในเมื องและชนบท เหมจึ งได< พบเจอผู < คนและวั ฒนธรรมอั นหลากหลาย ตั ้ งแต@ ในแวดวงชนชั ้ นสู ง ชนชั ้ นกลาง ชาวต@ างชาติ จนถึ งชาวบ< านในชนบท นอกจากนี ้ ไพศาล กริ ชไกรวรรณ เลขาธิ การมู ลนิ ธิ บรม ครู (หน@ วยงานที ่ ดู แลลิ ขสิ ทธิ ์ ของเหม เวชกร) ยั งกล@ าวด< วยว@ า เหมมี เพื ่ อนเปh นสั ปเหร@ อและน@ าจะรู < จั กมั กคุ < น กั บผู < มี ความสามารถทางไสยศาสตรq อย@ างเฮง ไพรวั ลยq ผู < ที ่ ได< รั บสมญานามว@ า "จอมขมั งเวทยq " ซึ ่ งมี พื ้ นเพ เปh นคนอยุ ธยา ไพรศาลจึ งเชื ่ อว@ าเฮง ไพรวั ลยq น@ าจะเปh นแรงบั นดาลใจให< กั บเหมในการสร< างตั วละครลุ ง ของนายทองคำในเรื ่ อง "หมอผี " 111 ผู < ซึ ่ งได< รั บการนั บถื อว@ ามี ความสามารถ "… ดี ทางเวชมนตq คาถาเอาผี ออก หรื อนอกจากนั ้ นยั งพู ดกั นว@ าจะเอาปอบเข< าทองใครก็ ได< " 112 "ความจริ ง" ในวรรณกรรมเรื ่ องผี ของ เหม (รวมไปถึ งงานจิ ตรกรรม) จึ งมี ความสมจริ งอย@ างมาก เรื ่ องผี ของเหมจึ งไม@ ใช@ เรื ่ องอ@ านเล@ นเอาความ บั นเทิ งเพื ่ อหลี กหนี ความจริ ง (escapism) แต@ เปh นเสมื อนบั นทึ กทางสั งคมที ่ สามารถถ@ ายทอดรายละเอี ยด วิ ถี ชี วิ ตของสั งคมไทยในช@ วงเวลาที ่ เหมเขี ยนขึ ้ นได< เปh นอย@ างดี 113 ด< วยเหตุ ผลข< างต< น เรื ่ องผี ของเหมจึ งมี สถานะที ่ ควรค@ าแก@ การนำมาศึ กษาในทางประวั ติ ศาสตรq ความกว< างในประสบการณq ชี วิ ตของเหมที ่ ถ@ ายทอดผ@ านเรื ่ องผี จะทำให< เห็ นแง@ มุ มทางสั งคมวั ฒนธรรมที ่ กว< างไปด< วยเช@ นกั น นอกจากนี ้ ลั กษณะสำคั ญของเรื ่ องผี ที ่ แสดงให< เห็ นความกลั ว ความตึ งเครี ยด และ ความขั ดแย< งทางวั ฒนธรรมดั งที ่ โธมั สกล@ าวไว< ข< างต< น ว...…”

“…330. 111 ไพศาล กริ ชไกรวรรณ, สั มภาษณq โดย พิ ชยะพั ฒนq นั ยสุ ภาพ, ศู นยq การค< าเซ็ นทรั ลพระราม 9, 18 มกราคม 2562. 112 เหม, "หมอผี ," ใน ผี !…”