A Seal Seen From the Archaeological Excavations in Hasankeyf and Their Thought

Abstract

Hasankeyf günümüzde Batman il merkezine 37 km uzaklıkta tarihi bir yerleşim alanıdır. Kent, Raman dağlarının güney eteklerinde, Dicle nehrinin iki yakasına kurulmuştur. Hasankeyf'in ne zaman kurulduğu ile ilgili çok fazla veri günümüze ulaşmamıştır. Bazı kaynaklarda kentle ilgili olarak Yeni Asur Dönemi'nde II. Assurnasibal'in yıllıklarında Yukarı Dicle Havzasından bahsedilirken, "Kipani" olarak geçtiği ileri sürülse de burada genel olarak bir bölgeden bahsedildiği için Kipani'nin Hasankeyf olup olmadığı muallaklığını korumaktadır. Uzunca bir süre kente ait veri bulunmazken MS IV. yüzyılda kentin bulunduğu bölge Roma-Pers ve Roma-Sasani arasında bir mücadele alanı olmuştur. II. Konstantinos (337-361) Sasanilere karşı mücadelede Hasankeyf'e (Cepha) bir kale inşa ettirerek kenti bölgenin merkezi konumuna getirir. Bölgede Roma-Sasani mücadelesi bilinirken arkeolojik verilerde bu doğrulanamamaktaydı. Kentte 2018 yılı kazı sezonunda İmam Abdullah Camii çevresinde gerçekleştirilen Hasankeyf'te ve aynı zamanda bölgede benzerine rastlanmayan dağ keçisi betimli bir Sasani mührü ele geçmiştir. Sasani mühürlerinde bugüne kadar yapılan çalışmalarda bir kronoloji oturtulamadığından, eser tipolojik özelliklerinden ziyade, tarihi kaynaklarda Hasankeyf'in Sasaniler tarafından ele geçirildiği dönemle ilişkilendirilmiş ve bu doğrultuda MS VII. yüzyılın başına tarihlenmiştir.