Constant improvements in treatment options for end stage renal disease leads to increasing numbers of patients qualified for renal transplantation. The best results are obtained with pre-emptive transplantation allowing avoidance of dialysis. The most common cause of death in patients awaiting kidney transplantation is cardiovascular disease. Every second dialysis death is a consequence of cardiovascular disease. Hypertension, atherosclerosis, hyperlipidemia and obesity are commonly diagnosed. Numerous scientific studies confirm the positive effects of physical activity on reducing the risk of death from cardiovascular incident. The recommendation of moderate activity (adjusted to the ability of the patient) would improve the functioning of patients, and would have a substantial impact on the self-reported quality of life. Keywords: end stage renal disease; physical activity; rehabilitation; physiotherapy.
ABSTRAKTCiągłe doskonalenie metod leczenia pacjentów ze schyłkową niewydolnością nerek powoduje, że stale powiększa się grupa chorych zakwalifikowanych do operacji przeszczepienia narządu. Najkorzystniejsze jest wykonanie zabiegu wyprzedzającego, pozwalającego uniknąć hemodializoterapii. Najczęstszą przyczyną zgonów w grupie pacjentów oczekujących na transplantację nerki są choroby układu sercowo-naczyniowego. Obecnie co drugi zgon dializowanego pacjenta jest następstwem choroby układu krążenia. Powszechnie diagnozowane są: nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, hiperlipidemia czy otyłość. Liczne badania potwierdzają pozytywny wpływ aktywności fizycznej na zmniejszenie ryzyka zgonu z powodu incydentu kardiologicznego. Zalecenie umiarkowanej aktywności (dostosowanej do możliwości chorego) przyczyniłoby się do poprawy funkcjonowania chorych, przyspieszyłoby powrót do sprawności po zabiegu transplantacji oraz miałoby niebagatelny wpływ na subiektywną ocenę jakości życia. Pomimo istnienia doniesień naukowych ukazujących pozytywny wpływ rehabilitacji na stan zdrowia pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek, nie jest ona powszechnie wprowadzana do programów leczenia. Słowa kluczowe: przewlekła niewydolność nerek; aktywność fizyczna; rehabilitacja; fizjoterapia.
WSTĘPDo głównych przyczyn wystąpienia schyłkowego stadium przewlekłej choroby nerek (PChN) zalicza się: cukrzycową chorobę nerek, nefropatię nadciśnieniową, glomerulopatie wtórne i pierwotne, torbielowatość nerek i sródmiąższowe zapalenie nerek [1,2]. Obecnie dostępne są dwa rodzaje leczenia PChN: dializoterapia oraz transplantacja narządu. Obie metody umożliwiają zastąpienie funkcji nerek u pacjentów w piątym stadium PChN.W 2010 r. na całym świecie było ponad 2,5 mln osób korzystających z leczenia nerkozastępczego, a w Polsce ok. 25 tys. Dializoterapia to najczęściej stosowana metoda leczenia PChN. Liczba osób korzystających z tego typu terapii stale rośnie, co związane jest z rozpowszechnieniem tej metody w krajach rozwijających się [3]. Pomimo postępu nauk medycznych wciąż nie udaje się uniknąć wielu działań niepożądanych występu-jących podczas przew...