A Meddah’s Biography: Tului’s Unknown Poems

Abstract

Tulûî, tezkire ve diğer biyografik kaynaklarda adı geçmeyen bir 17. yüzyıl divan şairidir. Paşa-nâme isimli tarihî mesnevisi, Sultan IV. Murâd’ın Bağdat Fethi’ni işleyen Pesendîde-nâme adlı kasidesi ve yine aynı sultanın atlarını övmek amacıyla kaleme aldığı rahşiyye türündeki kasidesi şairin literatürde bilinen eserleri ve hayatına dair yapılan çıkarımların dayanaklarıdır. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nde şairin şiirlerini içeren ve daha önce üzerinde herhangi bir çalışma yapılmamış bir yazma, Tulûî’nin bilinen eserlerine bir yenisini ekleme ve bu eserlerden yapılan biyografik çıkarımlara katkı sağlama imkânıyla bu makaleye konu olmuştur. Makalede, Tulûî’nin hayatı, eserleri ve şairliği hakkında bilgiler aktarılmış, bahsi geçen yazma tanıtılmış, şiirlerin şekil özellikleri belirtilmiş ve muhtevaya dair tespitler örnek beyitler eşliğinde sıralanmıştır. Sonuçta, kendisini sultanın meddahı olarak niteleyen Tulu’inin Sultan IV. Murad’dan sonra Sultan İbrahim’e intisap etme süreci Osmanlı himaye sisteminin şiirlere yansıyan örnekleri olarak vurgulanmış, övgü içerikli şiirlerinden hareketle şair hakkında daha detaylı bir biyografiye ulaşılmaya çalışılmış ve şairin bilinmeyen şiirleri makalenin ekinde yayımlanmıştır.