A comparison of invasive capabilities between Edwardsiella ictaluri and Aeromonas hydrophila on Pangasius hypophthalmus

Abstract

Trung tâm Công nghệ sinh học tp. Hồ Chí Minh, *binhnq@hcmbiotech.com.vn TÓM TẮT: Bệnh gan thận mủ và bệnh nhiễm trùng huyết (bệnh đốm đỏ) trên cá tra lần lượt do hai loài vi khuẩn Edwardsiella ictaluri và Aeromonas hydrophila gây ra. Khi bệnh bùng phát, tỷ lệ chết do 2 bệnh này có thể lên đến 80%. Khả năng xâm nhiễm tự nhiên vào cá của các chủng vi khuẩn này được xác định bằng phương pháp tiêm so sánh với phương pháp ngâm trên cá tra giống. Hai chủng của loài E. ictaluri có độc lực khác nhau (hoang dã và đột biến gen wzz) đều cho kết quả tương tự với khả năng xâm nhiễm cao. Trong khi đó, hai chủng A. hydrophila có độc lực khác nhau (hoang dã và đột biến gen aroA) có khả năng xâm nhiễm bằng phương pháp ngâm thấp hơn nhiều khi so sánh với phương pháp tiêm.Từ khóa: Aeromonas hydrophila, Edwardsiella ictaluri, khả năng xâm nhiễm, bệnh gan thận mủ, bệnh nhiễm trùng huyết. MỞ ĐẦUNgành nuôi trồng thủy sản là một trong các ngành kinh tế mũi nhọn của Việt Nam, trong đó nghề nuôi cá tra đóng góp rất lớn cho kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Năm 2012, kim ngạch xuất khẩu đạt 1,74 tỷ USD (VASEP). Tuy nhiên, nghề nuôi cá tra hiện nay đang gặp khó khăn do chưa kiểm soát được dịch bệnh. Trong những bệnh gây thiệt hại lớn cho người nuôi phải kể đến bệnh gan thận mủ và bệnh nhiễm trùng huyết (bệnh đốm đỏ), khi bùng phát có thể gây chết từ 60-80% [1]. Để đối phó với bệnh, người nông dân sử dụng nhiều loại kháng sinh, tuy nhiên, việc sử dụng kháng sinh một cách tùy tiện như hiện nay sẽ gây nhiều tác hại như dư lượng kháng sinh trong sản phẩm, vi khuẩn kháng thuốc và nhiều tác hại với môi trường. Vì vậy, nghiên cứu sử dụng vaccine để hạn chế dịch bệnh là vấn đề hết sức cấp thiết.Bệnh gan thận mủ, bệnh đốm đỏ trên cá tra lần lượt do vi khuẩn E. ictaluri và A. hydrophila gây ra. Hầu hết các vaccine cho động vật kể cả cho cá đều sử dụng phương pháp tiêm. Tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi nhiều công lao động và không khả thi đối với cá bột và hương, thời gian mà cá thường mắc bệnh cao nhất. Việc nghiên cứu vaccine sống nhược độc là hướng có tiềm năng ứng dụng ngừa bệnh trên cá tra. Mặc khác, khả năng xâm nhiễm tự nhiên của các chủng vi khuẩn này vào cá cần được hiểu rõ.Nhiều nghiên cứu cho thấy, E. ictaluri là tác nhân gây bệnh sơ cấp, vi khuẩn có thể xâm nhập vào cá theo hai con đường. Miyazaki et al. (1985) và Shotts et al. (1986) [5,6] cho đó là cơ quan khứu giác, còn theo Shotts et al. (1986) [6] là đường tiêu hóa. Cá có biểu hiện bệnh sau 3-4 ngày nhiễm bệnh với tốc độ lây lan nhanh chóng. Vi khuẩn A. hydrophila luôn hiện diện trong môi trường nuôi cá tra, tuy nhiên, các nghiên cứu trên A. hydrophila cho thấy, vi khuẩn này là tác nhân gây bệnh thứ cấp [3], hoặc là tác nhân gây bệnh cơ hội [4], sự xâm nhiễm A. hydrophila vào cá thường thông qua một tác nhân gây bệnh khác hoặc nhờ vào sự tổn thương của vật chủ [2], cá có biểu hiện bệnh 1-2 ngày ngay sau khi bị nhiễm bệnh. Việc đánh giá khả năng xâm nhiễm của A. hydrophila vào cá là tiền đề để phát triển vaccine sống nhược độc.Trong nghiên cứu này, chúng tôi tiến hành lây nhiễm chủng...