2004-2022 Yılları Arasında Sosyal Bilimler Alanında Yapılmış Çocuk Cinsel İstismarı Konulu Lisansüstü Tezlerinin Bibliyometrik Analizi

Abstract

Sevilay ŞİMŞİR BÜBER Dr. Öğr. Üyesi İhsan KUTLU Ömer BÜBER Öz: Amaç: Bu çalışmada, Ocak 2004-Aralık 2022 yılları arasında Türkiye'de sosyal bilimler alanında çocuk cinsel istismarı konusunda yazılmış lisansüstü tezlerinin bibliyometrik analizinin yapılması amaçlanmıştır. Yöntem: Tezlere ilişkin veriler, Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi'nin veri tabanından elde edilmiştir. Tarama yapılırken, "cinsel istismar" ve "çocuk cinsel istismarı" "child sexual abuse"anahtar kelimeleri kullanılmıştır. Çalışmada tezlerin lisansüstü düzeyleri, yayımlanma yılları, yayımlandığı üniversiteleri, danışman isimleri, sayfa sayıları, anahtar kelimeleri, araştırma yöntemleri konularında bulgular elde edilmiştir. Bulgular: Çalışmaya 92 tez dahil edilmiştir. Yapılan inceleme sonucunda, Türkiye'de sosyal bilimler alanında 41 farklı üniversitenin çocuk cinsel istismarı konusunun çalışıldığı, en fazla tezin Hacettepe Üniversitesi'nde yayımlandığı (%12), çalışmaların yoğunluğunun 2019 yılında arttığı, en çok yüksek lisans düzeyinde (%87), nicel desende ve doküman inceleme modeliyle (%51,1) tasarlandığı, en yoğun örneklem grubunu kanun metinlerinin oluşturduğu (%25) belirlenmiştir. Sonuç: Çocuk cinsel istismarı dünyada ve ülkemizde yeni bir konu olmamakla birlikte son yıllarda çalışmaların arttığı söylenebilir. Yapılan çalışmalarda, sıklıkla cinsel istismar mağdurlarının ve ailelerinin sosyo-demografik özelliklerine vurgu yapıldığı, bununla birlikte farklı meslek gruplarının (öğretmen, hemşire, hekim vb.) cinsel istismara ilişkin farkındalık düzeylerinin ölçüldüğü görülmüştür. Koruyucu ve önleyici araştırmaların cinsel istismarın yıkıcı etkilerini azaltacağı düşünüldüğünde bu çalışmaların da yaygınlaştırılması önerilmektedir. Konuya dair benzer desende yayımlanmış çalışmalar mevcut olsa da çalışmamız doğrudan sosyal bilimler alanında yayımlanmış lisansüstü çalışmaları kapsaması ve güncel verileri sunması yönüyle ön plana çıkmaktadır.