1876 Osmanli-Sirp-Karadağ Savaşi’nda Rus Gönüllüler

Abstract

Sırbistan’da Prens Milan Obrenoviç’in hükümranlığı sırasında patlak veren Hersek İsyanı önemli sonuçlar doğurmuştur. Ağustos 1875’te Sırbistan’da iktidara savaş hükümeti gelmiştir ki bu savaşçı atmosferin bir sonucu idi. Liberaller savaş yanlısı iken, Sırp Prensi Milan Obrenoviç ve muhafazakârlar buna karşıydı. Sırbistan’ın Bosna-Hersek’teki yurttaşlarına yardım edip etmeyeceği ve Osmanlı Devleti ile savaşın olup olmayacağı esas sorunu oluşturmaktaydı. Nisan 1876’da Sırbistan’da hükümet değişmiş ve savaş taraftarı olan Liberaller iş başına gelmiştir. Stevca Mihailoviç hükümet reisi olurken, Yovan Ristiç ise dışişleri bakanı olmuştur. Ristiç kriz anlarında temkinli ve ılımlı olmasına rağmen Voyvodina liberallerinin baskısıyla cesurca hareket etmiştir. 13 Mayıs’ta Sırp Bakanlar Kurulu, Türkiye’deki kardeşlerinin kurtuluşuna yardım etmeye ve Türk İmparatorluğu’ndaki Sırp halkını mümkün olduğunca birleştirmeye karar vermiştir. Ancak önceliği her zaman kendi tahtını korumak olan Milan, Osmanlı Devleti’ne karşı direk bir saldırıdan çekinmiştir. Askeri durumun farkında olan ve yetersizliklerini bilen Milan kendi tahtının tehlikeye girmesiyle Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etmiştir. Sırplar kalede bulunan Osmanlı sancağını kesmiş ve Karadağ Prensi de Avrupa politikacılarını aldatmak için yine bu şekilde hareket etmiştir. Savaş ilanı Sırbistan ve Karadağ’da olduğu kadar, bu iki Slav ülkesinin koruyucusu olan Rusya’da da büyük heyecana yol açmıştır. Başkonsolos White, Lord Derby’ye gönderdiği yazısında bu savaşın birincil amacının Bosna’daki Hristiyan Sırpların özgürlüklerine kavuşturulması ve silahlı işgal yoluyla bu vilayette yeni bir düzen kurulması olduğunu belirtmiştir. Savaş ilanıyla birlikte Rus kiliseleri Sırp zaferi için dua etmeye başlamış ve Moskova metropoliti de Sırp ve Karadağlılara yardım için özel bir program düzenlemiştir. 
 13 Temmuz’da gerçekleşen bu özel ayini Moskova metropoliti, Sırp ve Karadağlı kuvvetlerin başarısına ithafen yapmıştır. Ancak bu girişimler St. Petersburg’daki metropolit tarafından tekrarlanmamıştır. Belgrad metropolitinin yayınladığı bir çağrı da din adamları vasıtasıyla dağıtılmıştır. Temmuz ayından önce yani savaş ilanından önce kilise tarafından toplanan paralar Slav Hayırsever Komiteleri kapsamındaki yardım fonları için en büyük gelir kaynağı idi. Son gelişmelerle birlikte bunlar daha büyük rakamlara ulaşmışlardır. Çernayef’e eskiden beri finansman sağlayan Khludov ve diğer Moskova milyonerleri de yardımda bulunmaya başlamışlardır. İmparatoriçenin himayesindeki Kızılhaç Sırbistan’da tıbbi çalışmalar yürütmeye başlarken, St. Petersburg sosyetesinden kadınlar da Tramvaylarda, vapurlarda ve yaptıkları ev ziyaretlerinde para toplamışlardır. Yüksek mevkideki Kontes Protasova ve Kontes Adlerberg de başkent sokaklarında para toplamaya çıkmışlardır. Çareviç ve karısı da yardımlara destek vermişlerdir. Kiliselerde Haçlı Seferi vaaz edilirken, Slav komitelerinin balosunda yurtsever konuşmalar yapılmıştır. Basın General Çernayef’i yücelterek Rus gönüllülerine yardım için çağrıda bulunmuştur. İmparatoriçe Marie ve Veliaht Aleksandr da bu seferberlik hareketine desteklerini açıklamış ve aktif bir rol almışlardır. Rus Generali Çernayef, Sırp ordularının başkomutanı yapılmış ve Rusya’dan çok sayıda gönüllüğe bu savaşa katılmıştır. Rusya’daki Panislavist komitelerinin de yoğun destek verdiği bu savaşta maddi ve manevi her türlü desteğe karşın Sırplar savaşta yenilmişlerdir.