13 A Short Essay on Conspiracy Theories

Complotdenken: van epistemologisch tekort naar ontologische impasse

“…Het is dit genot dat vorm geeft aan een bepaald onbehagen van het sprekend en handelend subject van het complotdenken. 19…”

“…Hierbij bouwen we vooral verder op het recente werk van Alenka Zupančič. 20 In een kort artikel over complotdenken en een uitgebreid interview, dat raadpleegbaar is op Youtube, geeft ze de contouren voor een dergelijke benadering mee. Centraal daarin staat de vraag wat complottheoretici überhaupt trachten te bevatten.…”

“…Deze achterdocht, en het surplus dat erdoor gegenereerd wordt, overstijgt dan ook de vraag naar de correspondentie met de feiten. 23 Om deze pathologische dimensie aan te tonen schuift Zupančič het volgende gedachtenexperiment naar voren. Stel dat de hypothese van een complot geconfirmeerd wordt, wat doet dit dan met de aanhanger van de complottheorie?…”

“…Surpluskennis bestaat voor Zupančič uit overtuigingen die als het ware de (geponeerde) consistentie van die Grote Ander belichamen. 25 Dit manifesteert zich op een eigenaardige manier wanneer complottheorieën botsen op kritiek. Zupančič merkt, zoals de andere theoretici van complotdenken, op dat we dan de praktijk van het redden van het fenomeen ('saving the phenomenon') zien.…”

“…De televisiestudio fungeerde zo als nieuwe Grote Ander waarmee een complottheorie over deze gebeurtenis geconstrueerd werd. 31 Zupančič speculeert op basis van dit raamwerk niet over de reële elementen in hedendaagse complottheorieën zoals diegene met betrekking tot actuele theorieën. Dat zou echter zeer interessant kunnen zijn.…”