12-14. Yüzyıl Türk-İslam Mimarisi ile Gotik Mimarisindeki Figürlü Yağmur Olukları Üzerine Bir Karşılaştırma Denemesi

Abstract

Öz Yağmur olukları, duvarı ve harcı çatıda biriken suların aşındırıcı etkisinden korumak için kullanılan bir mimari elemandır. Bunlar sade yapıldığı gibi figürlü olarak da yapılmışlardır. Figürlü yağmur olukları kültürlere göre farklı bir şekilde ele alınmıştır. Türk-İslam kültüründe su bereketle ilişkilendirilmektedir. Bundan dolayı çörtenler üzerinde bereketle tasavvur edilen figürler görülmektedir. Bunun yanı sıra güçle ilintili figürler de kullanılmıştır. Batı'da Ortaçağ Hıristiyan inancında ise su, dinen olumsuz anlamda düşünülmüştür. Ayrıca su yapıya zarar verdiği için musibetle ilişkilendirilen figürler gargoylelerde kullanılmıştır. Bu bağlamda Anadolu ve Avrupa'daki figürlü yağmur olukları genel olarak incelenmiştir. Çalışmamız ile Doğu ve Batı'da ayrı sembolik anlamlara sahip bu yağmur oluklarının benzer ve farklı özellikleri ortaya çıkarılmak istenmiştir. Konuyu sınırlamak amacıyla 12. ve 14. yüzyıllar tercih edilmiştir. Bu zaman aralığı Anadolu Selçukluları ve Beylikler dönemi ile Gotik döneme denk gelmektedir.