Διαδίκτυο, Γονικές Πρακτικές, Επιθετικότητα Και Αυτοεκτίμηση Στην Εφηβεία

Abstract

Τις τελευταίες δεκαετίες, η μελέτη των παραγόντων που σχετίζονται με τον εθισμό στο διαδίκτυο έχει προκαλέσει έντονα το ενδιαφέρον των ερευνητών στο χώρο της ψυχολογίας και πιο συγκεκριμένα στο πεδίο της Σχολικής Ψυχολογίας. Σύμφωνα με την βιβλιογραφία οι προέφηβοι και οι έφηβοι αξιοποιούν περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ηλικιακή ομάδα το διαδίκτυο με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν περισσότερες δυσκολίες από τη χρήση και να εθίζονται σε αυτό. Το 13,9 % των σημερινών εφήβων εμφανίζουν ήδη «δυσλειτουργική συμπεριφορά» στο διαδίκτυο (Müller et al., 2016). Βέβαια, οι ολοένα αυξανόμενες ανάγκες των εφήβων, οδηγούν στη μεγαλύτερη ενασχόληση με το και επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό την εξέλιξη του διαδικτύου και αυτό με τη σειρά του την γνωστική εξέλιξη των εφήβων σε μία αμοιβαία αλληλεπίδραση. Οι σύγχρονες θεωρητικές προσεγγίσεις εστιάζουν σε συγκεκριμένους παράγοντες παραβλέποντας την αξία μίας ολιστικής προσέγγισης του θέματος.Η παρούσα έρευνα αποσκοπεί στην ανάδειξη των παραγόντων που συμβάλλουν στον εθισμό ή λειτουργούν προστατευτικά, διερευνώντας τις αντιλήψεις των εφήβων σχετικά με τις πρακτικές ανατροφής ξεχωριστά για τον πατέρα και τη μητέρα. Το δείγμα αποτέλεσαν 581 μαθητές που φοιτούσαν στο Δημοτικό (Ε’ και Στ’ τάξη) και στο Γυμνάσιο (Β’ και Γ΄τάξη). Οι συμμετέχοντες ήταν μαθητές από σχολεία της ευρύτερης περιοχής των Αθηνών. Στους μαθητές χορηγήθηκαν ερωτηματολόγια που διερευνούσαν τις αντιλήψεις αυτών σχετικά με τις γονικές πρακτικές του πατέρα και της μητέρας, τη χρήση του διαδικτύου, την επιθετικότητα στο σχολικό περιβάλλον, την αυτοεκτίμηση των μαθητών, καθώς και τη μεταξύ τους σχέση. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι σύμφωνα με τις αντιλήψεις των μαθητών οι δυσλειτουργικές γονικές πρακτικές, Απόρριψη, Υπερπροστασία και Αγχώδης ανατροφή τόσο για τον πατέρα όσο και για τη μητέρα αυξάνονται, καθώς αυξάνονται τα προβλήματα από τη χρήση του διαδικτύου, ενώ η Συναισθηματική ζεστασιά μειώνεται και για τους δύο γονείς. Επιπλέον, όσον αφορά στην Αυτοεκτίμηση φάνηκε, ότι οι μαθητές που αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα από τη χρήση του διαδικτύου αναφέρουν και πιο χαμηλή αυτοεκτίμηση. Τέλος, η επιθετικότητα στο σχολείο γίνεται πιο έντονη, όσο αυξάνεται η προβληματική χρήση. Πιο συγκεκριμένα, τα ευρήματα της εν λόγω έρευνας έδειξαν, ότι η Αυτοεκτίμηση προβλέπεται θετικά από τον πατέρα και αρνητικά από τη μητέρα και η ίδια προβλέπει αρνητικά τον εθισμό. Επιπλέον, βρέθηκε ότι η Επιθετικότητα προβλέπεται αρνητικά από τις πρακτικές του πατέρα και θετικά από τη μητέρα, ενώ η ίδια προβλέπει θετικά τον Εθισμό. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το εύρημα σχετικά με τις γονικές πρακτικές που προέκυψαν σημαντικές. Τόσο για τον πατέρα όσο και για τη μητέρα στατιστικά σημαντικές προέκυψαν η Υπερπροστασία και η Αγχώδης ανατροφή. Τα ευρήματα της εν λόγω έρευνας αναδεικνύουν τη σπουδαιότητα της ενίσχυσης της Αυτοεκτίμησης και της μείωσης της Επιθετικότητας ως προστατευτικούς παράγοντες του Εθισμού. Επιπλέον, συζητούνται και προτείνονται κατευθυντήριες γραμμές για την προαγωγή της ψυχικής υγείας των παιδιών μέσω του σχεδιασμού και της υλοποίησης προγραμμάτων πρόληψης και παρέμβασης, σε μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς.