The Last Ottoman Parliamentary Elections in Kastamonu

Abstract

Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasından sonra Mustafa Kemal Paşa ve Temsil Heyeti işgallere karşı direnişe geçme kararı almıştır. Bu süreç Sivas Kongresi’nin toplanması ile başlamış, kongrede alınan en önemli karar meclisin bir an önce açılması için seçimlerin yapılması olmuştur. Bunun için öncelikle milli teşkilatlanmanın güçlenmesi gerekmektedir. Kurulan müdafaa-i hukuk merkezleri ile milli teşkilatlanma giderek hızlanmıştır. Böylece seçimlerde Temsil Heyeti adına aday gösterilebilecek isimler belirlenip Sivas’a bildirilmeye başlanmıştır. Daha sonra Ali Rıza Paşa hükümetinin Ekim 1919’da seçim kararı almasıyla Osmanlı Devleti’nde 1919 seçim süreci resmi olarak başlamıştır. 12 Ocak 1920 tarihinde meclisin açılmasına kadar devam eden bu süreçte Kastamonu Sancağında da seçimler yapılmış ve dört mebus seçilerek meclise gönderilmiştir. Bu sonuçlara göre seçilen mebuslar Mehmet Besim Fazlıoğlu, Suat Soyer, Yusuf Kemal Tengirşek ve Şükrü Bey’dir. Bu çalışmada Arşiv belgeleri doğrultusunda Kastamonu merkez sancağında 1919 yılı seçimlerine giden süreç, mebus adaylarının başından geçenler, adaylıklarını koyma serüveni ve seçilen mebusların meclise katılmaları arşiv kayıtları doğrultusunda ele alınmaya çalışılmıştır. Çalışmada Başta ATASE arşivi olmak üzere TİTE, BOA arşivlerinden, süreli yayınlardan ve ikinci el kaynaklardan faydalanılmıştır.