Kök-ur Nematodları ile Mücadelede Tuzak Bitkilerin Kullanılma Potansiyelleri

Abstract

Nematolojik açıdan tuzak bitki uygulamaları, topraktaki nematod populasyonunu baskılamak amacıyla uygulanabilecek bitki temelli stratejilerden biridir. Tuzaklama stratejilerinde, nematod ve konukçusu arasındaki parazitik ilişki kritik bir öneme sahiptir. Bir alanda tuzak bitkilerin kullanım şekli, tuzak bitki olarak kullanılan bitkinin özelliği ve bu bitkinin imha edilme zamanına bağlı olarak değişmekle beraber; genellikle ana ürün ile aynı zamanda tekli sıralar, çoklu sıralar veya düzensiz dağılım şeklinde ya da ana üründen önce yetiştirilme şeklinde olabilir. Her ne kadar, nematodlar için tuzak bitki olarak bilinen bitki sayısı sınırlı olsa da, nematodun konukçusu ile olan beslenme davranışı da dikkate alındığında, hassas bitkilerin bile tuzaklama amacıyla kullanılabilecek potansiyelde olması, bu uygulamanın bir mücadele stratejisi olarak kullanılabilme potansiyelini artırmaktadır. Özellikle, tuzak bitkilerin hassas bitkiler arasında kısa süreli yetiştirilmesiyle, üretim yapılan alandaki nematod populasyonunun etkili bir şekilde azaldığı ve kendinden sonra yetiştirilen bitkide, belirgin verim artışı sağlandığı bilinmektedir. Ayrıca, kimyasal kullanımının da azalmasına katkı sağlayan bu yaklaşımlar, hem ekonomik olarak daha karlı bir üretimin yapılmasını, hem de çevre ve insan sağlığı için güvenli ve sürdürülebilir bir üretimin gerçekleştirilebilmesini sağlamaktadır. Bu nedenle, kök-ur nematodları ile mücadelede tuzak bitkilerin kullanımının ele alındığı çalışmada, öncelikle kök-ur nematodunun biyolojisi hakkında özet bilgi verilerek, nematod biyolojisi ve tuzaklama stratejileri ile bağlantısı açıklanmaya çalışılmıştır. Tuzaklamanın 2 uygulama şekli olan; tuzak özelliğine sahip bitkilerin kullanıldığı uygulamalar ile hassas bitkilerin tuzak olarak kullanıldığı uygulamalar ve tuzaklama uygulamasını destekleyici stratejiler, günümüze değin yapılan örneklerle derlenerek özetlenmiştir.