Ilköğretim Öğretmen Adaylarının Meslek Tercih Nedenleri ve Geleceklerine Yönelik Beklentileri Karşılaştırmalı Bir Analiz

Abstract

ÖZETBu çalışmada ilköğretim düzeyinde öğretmen yetiştiren altı farklı ana bilim dalına (Fen, İlköğretim Matematik, Okul Öncesi, Sınıf, Sosyal ve Türkçe) yeni başlayan 477 öğretmen adayının mesleki geleceklerine yönelik beklentileri ve öğretmenlik mesleği tercihlerinde özgeci, içsel ve dışsal faktörlerin etki düzeyleri araştırılmıştır. Çalışma sonucunda katılımcıların mesleki geleceklerine yönelik beklentilerinin genelde olumlu olduğu ve öğretmenlik mesleği tercihlerinde önem derecesine göre sırasıyla özgeci, içsel ve dışsal etkenlerden etkilendikleri belirlenmiştir. Çalışmada kullanılan faktöryel desenler yoluyla cinsiyet, ana bilim dalı, ideal meslek türü ve sosyoekonomik düzeyin bağımlı değişkenler üzerindeki temel etkileri incelenmiş ve sosyoekonomik düzey değişkeni dışındakilerin anlamlı temel etkilerinin olduğu tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda, ilköğretim öğretmen adayları arasında erkeklere kıyasla kızların, ideal meslekleri öğretmenlik olmayanlara kıyasla ideal mesleği öğretmenlik olanların ve sayısal ağırlıklı ana bilim dallarına kıyasla sözel içerikli ana bilim dallarındakilerin mesleki geleceklerine yönelik daha olumlu tutumlara sahip olduğu ve öğretmenlik tercihlerinde özgeci ve içsel nedenlerin daha etkili olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: İlköğretim, öğretmen adayı, öğretmenlik mesleği gelecek beklentisi, öğretmenlik meslek tercih nedenleri ELEMENTARY LEVEL PRESERVICE TEACHERS' CAREER CHOICE REASONS AND FUTURE EXPECTATIONS: A COMPARATIVE ANALYSIS ABSTRACTThis study investigates the future expectations and the impact levels of altruistic, intrinsic and extrinsic factors on teaching career choices of 477 freshman preservice teachers in six different elementary level teacher education programs (Science, Elementary Mathematics, Preschool, Primary, Social Sciences and Turkish). The findings of the study indicated that the future expectations of the participants were generally positive and the order of the impact levels of career choice reasons were found to be altruistic, intrinsic and extrinsic factors respectively. The main effects of participants' gender, teaching program, ideal career type and socio-economic status variables on the dependent variables were tested with the factorial designs and it is concluded that all independent variables, but socio-economic status variable, had significant main effects on dependent variables. The findings of the study showed that compared to boys, participants with ideal careers other than teaching and participants in mostly quantitative content teaching programs, girls, participants with ideal careers of teaching and participants in qualitative content teaching programs have more positive future expectations and altruistic and intrinsic motives have stronger impact in their teaching career. Key Words: Elementary education, preservice teachers, preservice teachers' future expectations, teaching career choice reasons * Cumhuriyet Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Fen Bilgisi Eğitimi Ana Bilim Dalı, e-mail: mbursal@cumhuriyet.edu.tr...

Eği̇ti̇m Fakültesi̇ Li̇sans Programlari Ders Öğrenme Çiktilarinin Kazanimini Etki̇leyen Deği̇şkenleri̇n Etki̇si̇ Ve Nedenleri̇

“…Yapılan araştırmalar (Aksu & diğ. 2010;Bursal & Buldur, 2016;Dönmez & Uslu, 2013;Kahyaoğlu & Kırıktaş, 2017;Yılmaz & Doğan, 2015), öğrencilerin, eğitim fakültesi tercih etme nedenleri arasında ve ön sıralarda öğretmen olma arzusu, amacı, beklentisi vb. yer aldığını ortaya koymakta ve bu araştırmanın sonuçlarıyla örtüşmektedir.…”

Öğretmen Adaylarinin Meslekten Beklenti̇leri̇ne İli̇şki̇n Görüşleri̇ni̇n İncelenmesi̇: Ni̇tel Bi̇r Araştirma

“…Hofstede'in kültürlerarası karşılaştırma çalışmasında Türkiye'nin belirsizlikten kaçınma düzeyinin yüksek olarak ortaya konması toplumun risk almaktan kaçınması bağlamında göze çarpmaktadır; bu doğrultuda toplum üyelerinin kendilerini ekonomik, sosyal, sağlık açısından güvencede hissedecekleri mesleklere yönelmesi dikkate değerdir. Türkiye'de çalışma yaşamı ve mesleklerin itibarına ilişkin yapılan bir çalışma (Türkiye Sosyo-Ekonomik Statü Endeksi Projesi, 2014-2016 ile Türkiye'de 32 ilde 2500 kişi ile yapılan anketlere dayanarak gerçekleştirilen araştırmadan elde edilen neticeler çerçevesinde mesleklerin itibar sıralaması elde edilmiştir. Araştırmaya katılan deneklerin iyi bir işte en fazla aradıkları ilk üç özellik sırasıyla iyi bir ücret, iş garantisi ve iş güvenliğidir.…”

“…Türkiye'de öğretmenlik mesleğini tercih etmeye ilişkin çalışmalar incelendiğinde (Bursal ve Buldur, 2016;Çetin, 2012;Çermik, Şahin ve Doğan, 2017;Çevik, Perkmen ve Alkan, 2012;Özbek, 2007;Şahin, 2011;Karamustafaoğlu ve Özmen, 2004;Kılcan, Keçe;Çepni ve Kılınç, 2013) içsel, dışsal ve özgeci olarak çok çeşitli sebepler bulunduğu dikkat çekmektedir. Şahin (2011) yapmış olduğu çalışmada mezuniyet sonrası atanma söz konusu olduğunda mesleki, ekonomik, sağlık, sosyal güvencelerin olmasının öğretmenlik mesleğini tercih etmede öncelikli olduğunu, öğretmenlik mesleğini kişilerin kendilerine uygun görmelerinin, sevmelerinin, öğretmenlik yaparak mutlu olacaklarına inanmalarının ve ebeveynlerinin isteklerinin de diğer nedenler arasında olduğunu belirtmiştir.…”

“…Yapılan araştırmalar incelendiğinde öğretmenlik mesleğini tercihte kişisel tercih ile ilgili faktörlerin, ekonomik ve sosyal faktörlere göre daha etkili olduğu (Özbek, 2007), öğretmenliğin iş garantili bir meslek olarak görüldüğü (Karamustafaoğlu ve Özmen, 2004), girişken, konuşkan ve güler yüzlü olma gibi kişilik özelliklerinin mesleğe uygun olduğu (Çevik, Perkmen ve Alkan, 2012) görülmüştür. Ayrıca mesleği sevme, topluma hizmet etme, öğretmenliğin kutsal olması, çalışma koşullarının rahat oluşu, aile tavsiyesi, tatillerinin fazla oluşu gibi sebeplerin olduğu (Bursal ve Buldur, 2016), öğretmen bir akrabanın olmasının, öğrenim gördükleri bölümün üniversite giriş sınavında tercih sırasının da (Kılcan, Keçe, Çepni ve Kılınç, 2014) tercih sebepleri arasında yer aldığı görülmüştür. Kişilik özellikleri, öğretmenlik mesleğini seçme nedenleri öğretmen adaylarının hizmet içi eğitimde ve hizmet öncesi eğitimde başarılarını etkilemektedir.…”

Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Öğrencilerin Meslek Tercihlerine İlişkin Görüşleri

“…(Brookhart ve Freeman, 1992). Meslek tercihinde etkili olan diğer nedenler; bireysel özellikler, mesleğe duyulan ilgi, öğretmenliğin toplumsal statüsü, topluma faydalı olma isteği, tecrübeler, bireyler arası iletişim becerileri, ekonomik sebepler ve yaşama ait gereksinimler gibi farklı başlıklar altında incelenmiştir (Bursal ve Buldur, 2016).…”