Evaluation of Temporal Change of Dam Lake Area Determined by Remote Sensing with Meteorological Drought: A Case Study in Atikhisar Dam (Çanakkale)

Abstract

Özet Kuraklık meteorolojik kökenli bir doğal afettir ve günümüzün en önemli sorunlarından biridir. Temelinde yağış eksikliği olarak başlayan kuraklığın doğaya ve tüm canlı hayatına yıkıcı etkileri sürekli olarak artmaktadır. Bu çalışmada Çanakkale Merkez İlçe sınırlarında bulunan ve bölgenin tek su kaynağı olan Atikhisar Baraj Gölü su alanının 1984-2018 yılları arasındaki yıllık zamansal değişimi uydundan uzaktan algılama görüntüleri ile belirlenmiştir ve meteorolojik kuraklığın bu değişime etkisi araştırılmıştır. Bu kapsamda bölgedeki meteorolojik kuraklığın değişimi eklenik sapma eğrisi ve standart yağış indisi (SPI) ile incelenmiştir. Tüm meteorolojik değerlendirmeleri Ekim ayı başında başlayan 12 aylık su yılı takvimine göre yapılmıştır. Gölün alansal değişimi Landsat 8 Operational Land Imager (OLI) multispektral çok-zamanlı uydu görüntülerinden üretilen normalize edilmiş fark su indisi (NDWI) veri seti ile belirlenmiştir. Meteorolojik veriler ile uyumlu olması için, tüm görüntüler 1984-2018 yılları arasında kurak dönemin (su yılının) sonunda elde edilmiştir. Böylelikle 12 aylık su yılı sonundaki meteorolojik kuraklığın NDWI ile belirlenen su alanına etkisi araştırılmıştır. Sonuçlar baraj göl alanı değişiminde bir tek meteorolojik kuraklığın etkili olmadığını göstermektedir. SPI meteorolojik kuraklık indisi değerlerinin eklenik sapma değerlerine kıyasla yıl bazında göl alanı değişimine daha hassas olduğu ve NDWI ile belirlenen göl alanı değerleri ile çok daha yüksek ve anlamlı korelasyonlara sahip olduğu tespit edilmiştir.

Uzaktan Algılama ile Belirlenen Sulak Alanlardaki Zamansal Değişime Kuraklığın Etkisinin İncelenmesi: Umurbey Deltası (Çanakkale) Örneği

“…Sulak alanlardaki değişime etki eden en temel etken kuraklıktır. Kuraklık meteorolojik kökenli doğal ve yıkıcı bir afettir [19,20]. Yeryüzüne suyun ulaşmasında önemli bileşen olan yağışlardaki eksiklik meteorolojik kuraklık olarak ifade edilir [21].…”

“…Meteorolojik kuraklık sırasıyla hidrolojik, tarımsal ve sosyoekonomik kuraklığa neden olur [22]. Meteorolojik kuraklığın belirlenmesinde, sıcaklık, yağış ve nem gibi meteoroloji ve iklim verileri kullanılarak hesaplanan Standart Yağış İndisi (SPI), Palmer Kuraklık Şiddet İndeksi (PDSI) ve Normalin Yüzdesi İndeksi (PNI) gibi kuraklık indislerinden yararlanılmaktadır [19,20,23,24]. Sulak alanlarda su yüzeyinde meydana gelen seviye değişimini açık yüzey buharlaşma metotları ile tek başına açıklamak yeterli olamayabilir.…”

“…Uzaktan Algılama (UA) doğal kaynakların izlenmesi, analizi, korunması ve yönetiminde önemli bir yere sahiptir [19,29]. Su kaynaklarının izlenmesi, korunması ve yönetimi çalışmalarında, hidrometeorolojik ve hidrojeolojik yöntemlerin yanı sıra uzaktan algılama yöntemlerinden faydalanmak büyük avantajlar sağlar [29,30].…”

“…Su kaynaklarının izlenmesi, korunması ve yönetimi çalışmalarında, hidrometeorolojik ve hidrojeolojik yöntemlerin yanı sıra uzaktan algılama yöntemlerinden faydalanmak büyük avantajlar sağlar [29,30]. Uzaktan Algılama algılayıcılarının, verilerinin ve yöntemlerinin sağladığı avantajların bazıları geniş sahaların tek seferde izlenebilmesi, kısa süre zarfında geleneksel yöntemlere göre daha hızlı sonuç üretilebilmesi, daha az iş gücü gerektirmesi, çok amaçlı ve farklı veri setlerini üretebilmesi şeklinde sıralanabilir [1,6,19,29,31,32]. Sulak alanlardaki su ile kaplı alanların, su seviyesinin, kıyı çizgisinin, suyun kimyasal özelliklerinin mevcut durumunun ve çok zamanlı değişimlerinin belirlenmesi gibi pek çok konu uzaktan algılama yöntemleri ile araştırılmaktadır [1,6,22,[33][34][35].…”

Su Kütlesi Belirlemede Farklı Sınıflandırma Yöntemlerinin Karşılaştırılması: Atikhisar Barajı (Çanakkale) Örneği

“…( another data set that may be bands of the satellite image from which the objects/segments are generated, or index images generated from this image [25,28]. In the GEOBIA_NDWI classification, water class assignment was done according to the acceptance that the objects' NDWI values greater than 0 are considered as water.…”