Ergenlerde sosyal görünüş kaygısı ile öznel iyi oluş arasındaki ilişkide sosyal ve duygusal özyeterliğin aracı rolü

Abstract

Bu araştırmanın amacı ergenlerde sosyal görünüş kaygısı ile öznel iyi oluş arasındaki ilişkide sosyal ve duygusal öz yeterliğin aracı rolünü incelemektir. Buna ek olarak çalışmada cinsiyetin sosyal görünüş kaygısı ile öznel iyi oluş arasındaki ilişkide düzenleyici rolünün bulunup bulunmadığı da incelenmiştir. Araştırma ilişkisel tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemi 2019-2020 öğretim yılında İstanbul' da bir lisede öğrenimlerine devam etmekte olan 357 lise öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırmaya katılan öğrencilerin yaş aralığı 13-18'dir. Öğrencilerin 180' i (%50.4) kadın, 177' si (%49.6) erkektir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Sosyal Görünüş Kaygısı Ölçeği, Çocuklar için Öz Yeterlik Ölçeği ve Ergen Öznel İyi Oluş Ölçeği kullanılmıştır. Veriler Betimsel İstatistikler, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyonu ve Bootstrap Yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Analizler sonucunda elde edilen bulgular p< .05 anlamlılık düzeyinde test edilmiştir. Araştırma bulgularına göre sosyal görünüş kaygısı, sosyal-duygusal öz yeterlik ve öznel iyi oluş ile negatif yönde ilişki göstermektedir. Öz yeterlik algısı ile öznel iyi oluş arasında ise pozitif yönde ve anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Yapılan aracılık analizi sonucunda sosyal-duygusal öz yeterliğin, sosyal görünüş kaygısı ve öznel iyi oluş arasındaki ilişkide aracı rolü olduğu tespit edilmiştir. Düzenleyicilik analizi sonucunda ise cinsiyetin sosyal görünüş kaygısı ve öznel iyi oluş arasındaki ilişkide düzenleyici rolü olmadığı bulgusuna ulaşılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar literatür bağlamında tartışılarak sunulmuştur.

Examination of Social Appearance Anxiety through Psychological Theories

“…Social appearance, which is most effective in adolescence and young adulthood, affects body perception with the idea that individuals are constantly watched. It is stated that while social appearance anxiety is less in young people who receive positive feedback about themselves, it reaches to high levels in young people who receive negative feedback from their environment (Leary et al 1988, Varol 2020, Kıratlı et al 2021. Research on impression formation has shown that most people are very willing to make inferences about the personal characteristics of others based on limited information.…”

Öğrenci̇leri̇n Yaşadiklari Sosyal Görünüş Kaygisi Ve Öznel İyi̇ Oluş Algilari Arasindaki̇ İli̇şki̇ the Relationship Between Experiences of Students’ Social Appearance Anxiety and Perceptions of Subjective Well Being

“…Alan yazında sosyal görünüş kaygısı ve öznel iyi oluş arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışmalarda genel olarak sosyal görünüş kaygısı ile öznel iyi oluş arasında negatif yönde ilişkinin olduğu belirlenmiştir (Baş, 2019;Demir & Kutlu, 2016;Dilmaç & Baş, 2019;Dilmaç & Tezelli, 2021, Gilman & Huebner, 2006Karahan & Akduman, 2017;Karshdan & Roberts, 2004;Kermen vd., 2016;Seki, 2014;Tezelli, 2019;Varol, 2020). Öğrencilerin öznel iyi oluş algıları ile sosyal görünüş kaygıları arasındaki ilişkinin incelendiği çalışmaların yanında, öznel iyi oluş düzeyine pozitif yönde etki eden başka değişkenlerinde olduğu belirlenmiştir.…”

“…Öğrencilerin sosyal görünüş kaygıları ile öznel iyi oluş ve alt boyut algıları arasında orta düzeyde negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Bu bulgu (Baş, 2019;Demir & Kutlu, 2016;Dilmaç & Baş, 2019;Dilmaç & Tezelli, 2021;Gilman & Huebner, 2006;Karahan & Akduman, 2017;Karshdan & Roberts, 2004;Kermen vd., 2016;Seki, 2014;Tezelli, 2019;Varol, 2020), araştırma sonuçları ile paralel niteliktedir. Bu sonuç, beklenen bir durumdur.…”

“…Araştırmada lise öğrencilerinin öznel iyi oluş ve alt boyutlardan, aile ilişkilerinde doyum, yaşam doyumu ve önemli diğerleri ile ilişkide doyum özelliklerinin sosyal görünüş kaygıları üzerinde negatif yönde anlamlı yordayıcılar olduğu belirlenmiştir. Bu bulgu (Baş, 2019;Demir ve Kutlu, 2016;Dilmaç ve Baş, 2019;Gilman ve Huebner, 2006;Karahan ve Akduman, 2017;Karshdan ve Roberts, 2004;Kermen vd., 2016;Seki, 2014;Tezelli, 2019;Varol, 2020), araştırma sonuçları ile benzer niteliktedir. Bu sonuç, beklenen ve istenilen bir durumdur.…”