An Evaluation on the Provisions Regarding the End of the Engagement and the Consequences in the Law of 1917 Family Declaration

Abstract

1917 Tarihli Hukuk-ı Aile Kararnamesi, gerek Osmanlı hukuku gerekse İslam hukuku bakımından önemli bir kanunlaştırma hareketidir. Bu Kararname ile aile hukukuna ilişkin pek çok yeni düzenleme getirilmiştir. Bu düzenlemelerden biri de “namzetlik” olarak da ifade edilen nişanlanmaya ilişkindir. Osmanlı hukukunda 1917 Tarihli Hukuk-ı Aile Kararnamesi ilk kez nişanlanmayı bir kurum olarak hüküm altına alan yasal düzenleme olması dolayısıyla büyük önem taşımaktadır.
 Kararname, 1. maddesiyle nişanlanmayı düzenlemekte; hem kurulmasına hem de sona ermesine ilişkin esasların çerçevesini çizmektedir. Nişanlanma tarafların birbirlerine karşılıklı olarak evlenme vaadinde bulunmalarıdır. Buna göre, nişanlanma taraflara evlenme mecburiyeti yüklememektedir. 
 Kararname’de nişanlanmakla nikâh akdinin meydana gelmeyeceği ifade edilmektedir. Nişan, tarafların istediği zaman sonlandırabileceği bir hukuki ilişkidir. Bunun dışında nişanlılardan birinin ölümü halinde de nişanın kendiliğinden sona erdiği kabul edilmektedir. Nişanın bozulması durumunda tarafların birbirine vermiş olduğu hediyelerle, mehre mahsuben verilen şeylerin durumunun ne olacağı ile ilgili düzenlemeler yer almaktadır. Kararname açıkça veya zımnen tazminat hakkı ile ilgili düzenleme yapmamıştır. Çünkü İslam hukukunda nişanlanma bir sözleşme olarak kabul edilmediğinden nişanın bozulması dolayısıyla tazminat istenmesi de uygun görülmemiştir.