Açıklayıcı Metin Yapısı Farkındalığı Testinin Geliştirilmesi

Abstract

Metinlerin yapısal düzenlenişine yönelik farkındalık geliştirmenin metni anlamayı olumlu yönde etkilediği bilinmektedir. Çocuk okurların açıklayıcı metin yapısı farkındalığının geliştirilmesiyle yalnızca dil becerileri değil, diğer alanlardaki başarısı da etkilenmektedir, çünkü açıklayıcı metinler çocukların tüm eğitim yaşantılarında karşılaştığı temel araçlardandır. Okula başlangıçta, düzeyler arası geçişte ya da durum belirlemede geçerli ve güvenilir ölçme araçlarının kullanılması gerekir. Bu gereksinime yönelik olarak bu çalışmada, ortaokula yeni başlayan çocukların açıklayıcı metin yapısı farkındalığını belirlemeye dönük bir başarı testi geliştirilmiştir. Süreçte maddelerin yazılması ve 35 maddelik taslak testin oluşturulmasından sonra uzman görüşleri alınmış; ardından deneme uygulaması ortaokula yeni başlamış, 5. sınıf düzeyinde, 10-12 yaşlarında 150 öğrenci ile yapılmıştır. Uygulama sonrasındaki madde çözümlemelerine göre 10 madde çıkarılarak 25 maddelik testin son sürümüne ulaşılmıştır. Teste alınan maddelerin güçlük indeksi 0,29 ile 0,58; ayırt edicilik indeksi 0,30 ile 0,63 arasında dağılmıştır. Tüm maddelerde alt-üst küme ortalamaları arasında anlamlı fark çıkmıştır. Ölçme aracının KR-20 iç tutarlık katsayısı, 35 maddelik deneme sürümünde 0,83; 25 maddelik son sürümde ise 0,80’dir. Maddelerin güçlük düzeyi ortalamalarına bakıldığında açıklayıcı metin yapıları kolaydan zora doğru şöyle sıralanmıştır: tanımlama, sorun-çözüm, sıralama, karşıtlık-karşılaştırma, neden-sonuç. Açıklayıcı metin yapılarının öğretiminde bu sıralama göz önünde bulundurulabilir.