No abstract

Bu çalışmanın amacı, 1991-2021 yılları arasında kurumsal mantık yaklaşımına ilişkin bilimsel üretim dinamikleri ve temaların tarihsel gelişiminin ele alınmasıdır. Bu amaç doğrultusunda yönetim ve organizasyon alanında en yüksek etki oranına sahip 15 dergi temel alınmış ve dahil etme kriterleri doğrultusunda 235 araştırma incelenmiştir. Analiz sürecinde bilimsel üretim dinamiklerinin ortaya çıkarılmasında VOSviewer yazılımı, temaların bilimsel haritalanmasında ise SciMAT yazılım programından faydalanılmıştır. Bilimsel üretim dinamiklerine ilişkin bulgular incelendiğinde alanda en fazla yayın yapan ülke Amerika, en aktif dergi Organizational Studies ve alana katkısı en yüksek yazar Michael Lounsbury olarak belirlenmiştir. Kurumsal mantık kapsamında temaların tarihsel gelişimi üç periyotta (1991-2001; 2002-2012; 2013-2021) incelenmiştir. Analiz sonucunda ilk periyotta 7, ikinci periyotta 17 ve son periyotta ise 52 ana temanın alandaki çalışmalara yön verdiği tespit edilmiştir. Periyotlara göre tema sayısının artmasına karşın, bu temaların geçici araştırma trendlerini yansıttığı araştırma sonucu öne çıkan bir bulgudur. Bu kapsamda alanda 1991 yılından bu yana geçen 30 yıllık süreçte sadece “kurumsal değişim” temasının üç periyotta da incelenen araştırma alanı olduğu tespit edilmiştir. Analiz sonucunda elde edilen bu durum, kurumsal mantık alanında yer alan araştırma temaların bütünlük sergilemediği şeklinde yorumlanırken, alandaki tematik dağınıklığın temeli araştırmacılar üzerindeki yayın baskısına dayandırılmıştır.

Bu çalışmanın amacı, pazarlama literatüründe 17 yıllık bir birikime sahip olan hizmet baskın mantık araştırmalarının bibliyometrik bakış açısı ile derinlemesine incelenmesidir. İlgili amaç dahilinde 2004-2021 yılları arasında Web of Science veri tabanında hizmet baskın mantık yaklaşımı üzerine yayımlanan 912 araştırma bilimsel üretim dinamikleri ve tematik gelişim süreçleri dikkate alınarak analiz edilmiştir. Analiz sürecinde alanda etkili dergi, yazar gibi bilimsel üretim dinamiklerinin belirlenmesinde VOSviewer yazılımından faydalanılmıştır. İncelenen araştırmalarda temaların tarihsel süreçte nasıl şekillendiğinin ele alınmasında ise SciMAT yazılımından yararlanılmıştır. Bilimsel üretim dinamiklerine ilişkin analizlerde Vargo ve Lursch'un alanda en etkili yazarlar olmaya devam ettiği öne çıkarken, Journal of Marketing dergisi alanda hizmet baskın mantık konusunda en etkili dergi olarak belirlenmiştir. Hizmet baskın mantık çalışmalarının tematik gelişim süreci ise üç periyot (2004-2009; 2010-2015; 2016-2021) üzerinden incelenmiştir. İncelenen üç periyotta da tematik çeşitliliğin devamlı bir artış sergilediği ve temaların azalan etkide de olsa pazarlama ve yönetim çalışmalarını bir araya getirdiği gözlemlenmiştir. İncelenen periyotlarda alanı şekillendiren motor temaların sürdürülebilirlik sergilemediği çalışmada öne çıkan bir diğer bulgudur. Bu noktada günümüze yaklaştıkça tema çeşitliliğinin arttığı, buna karşın dönemler arası tema sürdürülebilirliğinin zayıfladığı gözlemlenmiştir. Araştırma kapsamında öne çıkan tema çeşitliliği ve sürdürülebilirlik arasındaki ters ilişkide aktörler, tüketici katılımı, iş modelleri, ağ teorisi, baskın mantıklar ve performans temaları alana katkı potansiyeli yüksek ve araştırma ihtiyacı duyulan başlıklar olarak öne çıkmıştır.